بنياد مستضعفان انقلاب اسلامي، يك مجموعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي است كه در نهم اسفند 1357ش با دستور حضرت امام خميني(ره) خطاب به شوراي انقلاب، تاسيس شد. امام خميني(ره) در قسمتي از فرمان خويش فرمود: "شوراي انقلاب اسلامي به موجب اين مكتوب مأموريت دارد كه تمام اموال منقول و غيرمنقول سلسله پهلوي و شاخه‏ها و عُمّال و مربوطين به اين سلسله را كه در طول مدت سلسله غيرقانوني از بيت‏المال مسلمين اختلاس نموده‏اند به نفع مستضعفان و كارگران و كارمندانِ ضعيف، مصادره و منقولات آن در بانك‏ها در شماره‏اي به اسم انقلاب به اينجانب سپرده شود و غيرمنقول از قبيل مستغلات و اراضي، ثبت و ضبط شود تا به نفع مستمندان صرف گردد." به دنبال صدور اين فرمان از سوي امام خميني(ره) تشكيلاتي به نام بنياد مستضعفان جهت حفظ و حراست از اموال عمومي مصادره شده، توسط شوراي انقلاب تشكيل گرديد و اولين اساسنامه بنياد، مشتمل بر 25 ماده در هفتم تير 1358، تصويب و به تاييد شوراي انقلاب رسيد. حساسيت و ضرورت نظارت دقيق‏تر بر اين مجموعه عظيم و هماهنگي بيشتر با برنامه‏هاي دولت، موجب شد كه حضرت امام در 26 شهريور 1359ش، شهيد محمدعلي رجايي، نخست وزير وقت را براي اداره بنياد منصوب نمايند.