هنری کروزویک راولین‏سون خاور‌شناس معروف انگلیسی در تاریخ5 آوریل سال ۱۸۱۰ میلادی در نزدیکی آکسفورد انگلستان به‌دنیا آمد. وی پس از طی تحصیلات متوسطه، وارد ارتش شد و از طریق شرکت هند شرقی عازم هندوستان گردید. راولین‌سون در جریان این سفر، به فراگیری زبان و ادبیات فارسی تشویق شد و این زبان را آموخت. آشنایى و تسلط او به زبان فارسی باعث شد تا به‌همراهی جمعی از افسران انگلیسی جهت آموزش نظامی به ایران اعزام شود. از آنجایى که راولین‌سون فارسی را به روانی حرف می‌‏زد، مورد توجه شاه ایران و مقامات دربار قرار گرفت. وی پس از چندی به کرمانشاه عزیمت کرد و به تحقیق و بررسی درباره سنگ‌نوشته‏های آثار باستانی کرمانشاه مشغول شد. از این‌رو، تا زمانی که در ایران بود از کتیبه‏های تخت جمشید، کتیبه‏های میخی طاق بستان و کوه بیستون رونوشت برداشت و سال‏‌ها بر روی آن‌ها مطالعه نمود تا توانست به کشف آن‌ها نائل آید. خواندن کتیبه‏های بیستون مانند کلیدی بود که درهای بسته تاریخ قدیم را باز کرد. هم‏چنین نبوغ راولین‌سون در پیدا کردن این کلید و ترجمه سنگ‌نوشته‏های میخی، از کامیابی‏هایى است که نصیب وی شد. او این متون را ترجمه کرد و ترجمه‏ای از آن را به زبان فارسی به محمدشاه قاجار اهدا نمود. توفیق او در این امر باعث شد تا کمپانی هند شرقی به او مدال طلا دهد و به‌عنوان نماینده پارلمان انگلستان انتخاب گردد. راولین‏سون چندی پس از آن به‌عنوان وزیرمختار به ایران آمد اما کار اصلی او هم‌چنان تحقیق در تاریخ ایران و متون میخی بود. هرچند در این میان به‌عنوان وزیرمختار بریتانیا، سیاست‏های استعماری انگلستان را نیز در منطقه دنبال می‌‏کرد و در جست‌وجوی مطامع استعمار پیر هم بود. در کنار آن، موفقیت‏های علمی راولین‌سون موجبات عضویت وی در انجمن‏های علمی متعددی را فراهم آورد و القاب و عناوین زیادی را دریافت کرد. از راولین‌سون آثاری به‌جای مانده که کتب «کتیبه میخی فارسی در بیستون»، «مطالعات درباره کتبیه‏های میخی آسیای غربی» و «یادداشت‏هایی درباره قدیمی‏‌ترین ادوار تاریخی بابل» و مقالات متعدد دیگر از آن جمله‏اند. هنری کروزویک راولین‌سون سرانجام در پنجم مارس ۱۸۹۵م در سن هشتاد و پنج سالگی درگذشت.