ملامصطفي بارزاني، مبارز كُرد و پايه‏گذار حزب دموكرات كردستان عراق، در سال 1902م در منطقه كردستان اين كشور به دنيا آمد. وي دوران كودكي و جواني خود را در دهكده بارزان در مجاورت مرز ايران و تركيه در داخل عراق سپري كرد و در مكتب‏خانه‏هاي روستا به تحصيل پرداخت. ملامصطفي بارزاني در 29 سالگي اولين طغيان خود را عليه حكومت بغداد آغاز نمود كه به دستگيري و تبعيد وي به بغداد انجاميد. وي در سال 1944م از نوري سعيد نخست‏وزير وقت عراق، خواستار خودمختاري كردستان عراق شد كه با مخالفت شديد بغداد مواجه گرديد و بين دو طرف درگيري‏هايى‏روي داد. در نبردهاي سنگيني كه بين قواي بارزاني و نيروهاي دولتي روي داد، بيشتر همراهان بارزاني تار و مار شدند و او با باقي‏مانده افراد خود با تحمل مشقات فراوان به سوي مرزهاي ايران گريخت. ملامصطفي پس از فرار از عراق، در ايران بيكار ننشست و به ياري تشكيلات سياسي شورشيان كرد در كردستان ايران پرداخت. از اين رو توسط رهبر شورشيان كردستان ايران مدال شجاعت دريافت كرد و مدتي نيز به فرماندهي قواي كرد ايران منصوب شد. اما اعزام ارتش حكومت مركزي ايران در سال 1947م (1326ش) به كردستان و سپس آذربايجان ايران، پايان روياهاي بارزاني در ايران بود. پس از اين حمله، ملامصطفي و افرادش گام به گام و شهر به شهر از برابر قواي دولتي ايران عقب نشستند. اما چون مورد تعقيب دولت عراق هم بود، چاره‏اي جز فرار به اتحاد جماهير شوروي سابق از طريق راه‏هاي كور وصعب‏العبور نديد. وي يازده سال در شوروي و پايتخت‏هاي اروپاي شرقي به سر برد تا اينكه با وقوع كودتاي 1958 عراق و سرنگوني رژيم سلطنتي آن، راهي اين كشور شد و مورد استقبال سران كودتا واقع گرديد. با اين حال، بارزاني در سال1961م از عبدالكريم قاسم، رئيس حكومت نظامي عراق، خواستار خودمختاري كردها شد. اين خواسته بارز اين، قاسم را به خشم آورد و به 12 سال آرامش در شمال عراق پايان داد. از اين پس، آتش جنگ بار ديگر در نواحي كردنشين شعله‏ور گرديد و اين وضعيت در دوران حكومت زمام‏داران بعدي نيز ادامه يافت. با اين حال ملامصطفي در دوران حكومت احمدحسن البكر توانست با برخورداري از حمايت مالي و نظامي شاه مخلوع ايران، تجديد قوا كند و حملات عليه عراق را شدت بخشد. نقطه پايان اين درگيري‏ها، انعقاد پيمان 1975 الجزيره بود و از آن پس، بارزاني در ايران به صورت تحت نظر زندگي مي‏كرد. ملامصطفي بارزاني در سال 1979م دچار بيماري سرطان شد و هنگامي كه براي معالجه در امريكا حضور داشت، در اول مارس 1979م در 77 سالگي درگذشت.