تئودور مومزن مورخ و محقق آلماني، در 30 نوامبر 1817م به دنيا آمد. وي پس از پايان تحصيلات به كار تحقيقاتي مشغول شد كه مطالعه درباره كتيبه‏ها و آثار به جاي مانده از تمدن‏هاي كهن، بخش عمده‏اي از تحقيقات او را شامل مي‏شد. معروف‏ترين اثر او تاريخ مفصل روم قديم نام دارد كه يكي از كامل‏ترين كتب تاريخي درباره روم است. مومزن، اين اثر را طي سه سال و در سه مجلد منتشر ساخت كه شرح ظهور و سقوط جمهوري دوم است. پس از آن مومزن ادامه تاريخ دوران امپراتوري را ننوشت. اما پس از گذشت سه دهه، شرحي عالي در مورد ايالت‏هاي حكومت امپراتوري نگاشت. با اين حال تاريخ روم تنها اثرِ عالمانه‏اي است كه در آنْ نويسنده به ابراز احساسات خود مي‏پردازد و داوري‏هاي شخصي را در كنار شرح واقعيات عيني قرار مي‏دهد. اين كتاب بيشتر مسائل سياسي روم را مطرح مي‏نمايد تا ديگر جنبه‏هاي اين تمدن. به علاوه مومْزن رسالات ارزش‏مندي درباره ضرب سكه و حقوق جنايى روم تأليف كرد. مومزن، علاوه بر فعاليت‏هاي علمي، در صحنه سياست هم فعال بود و به نمايندگي مجلس آلمان نيز رسيد. وي به ليبرال‏هاي سست عنصر اعتقادي نداشت. از زمين‏دارهاي فئودال آلماني منزجر بود و طبقه كارگر را بي‏اراده و بي‏جنبش مي‏دانست. شخصيت دلخواه وي كسي بود كه مردِ عمل باشد و بتواند سر گردن‏كشان را فرود آورد. اين مورخ آلماني، جايزه نوبل ادبي را در سال 1902م به خود اختصاص داد و يك سال پس از آن، در 14 اوت 1903م در 86 سالگي درگذشت.