شكل‏گيري انقلاب كبير فرانسه در اواسط سال 1789م به تزلزل پايه‏هاي امپراتوري در اين كشور انجاميد و پس از وقوع حوادث متعدد، به سرنگوني رژيم پادشاهي و اعلام حكومت جمهوري در سپتامبر 1792م منجر شد. از اين رو، از بيست و دوم سپتامبر اين سال، دوره اول جمهوري اول فرانسه معروف به دوره كنوانسيون آغاز شد كه در طي آن، كميته نجات ملي زمام امور را در دست گرفت و با راه‏اندازي دادگاه‏هاي انقلابي و اعدام هزاران نفر، دوران خون‏بار ترور و وحشت آغاز شد. اما اين دوران ديري نپاييد و با شورش مخالفان عليه رهبران آن، در اوايل 1795م به پايان رسيد. در اين زمان، كنوانسيونْ كميته‏هاي نجات ملي را منحل كرد و در اوت همين سال، قانون اساسي جديدي را تصويب نمود. بر اين اساس، كنفوانسيون براي اداره امور كشور، يك هيأت مديره پنج نفري انتخاب كرد كه تا سال 1799م به مدت چهار سال بر فرانسه حكومت كرد و اين دوران به دوره حكومت هيأت مديره يا ديراكتوار معروف شد. با اين حال، رئيس هيأت مديره با اختيارات وسيعي كه در مدت حكومت بر فرانسه داشت به پادشاه جمهوري، شهرت يافت. رواج فساد در اواخر حكومت هيأت مديره و بحران‏هايى كه بر اثر هرج و مرج داخلي و جنگ‏هاي خارجي بروز كرده بود، زمينه را براي انقلاب تازه‏اي فراهم ساخت. در اين حالْ، مجلس قانون‏گزاري كه به مجلس پانصد نفري معروف بود، تغييراتي در تركيب هيأت مديره داد، ولي بحران ادامه يافت و در چنين شرايطي بود كه ناپلئون بُناپارت، يكي از فرماندهان ارشد ارتش، با تمهيد مقدمات قبلي، در روز نهم نوامبر 1799م با يك كودتاي نظامي زمام امور را به دست گرفت. مجلس پانصد نفري ابتدا در برابر ناپلئون مقاومت كرد، ولي سربازان ناپلئون نمايندگان مخالف را از تالار جلسه بيرون كردند و باقي‏مانده نمايندگان كه مرعوب شده بودند، طرح پيشنهادي ناپلئون براي تشكيل يك حكومت كنسولي را پذيرفتند. به موجب اين طرح، هيأت مديره پنج نفري به هيأت كنسولي سه نفري تبديل شد و ناپلئون بُناپارت در مقام كنسول اول فرانسه، مقدمات اعلام امپراتوري خود را در پنج سال بعد فراهم ساخت. اين امر نقطه پايان انقلاب فرانسه و آغاز دوره سوم جمهوري اول فرانسه معروف به دوره كنسولا بود. در دوران حكومت كنسولي، ناپلئون همراه با ادامه فتوحات نظامي خود دست به اصلاحات عميقي زد كه از آن جمله مي‏توان به تدوين يك قانون اساسي جديد براي فرانسه، تنظيم يك مجموعه قوانين، تأسيس نخستين بانك دولتي فرانسه و تثبيت وضع اقتصادي كشور اشاره كرد. با اين اصلاحات، ناپلئون مي‏توانست خود را وارث و دنبال‏كننده هدف‏هاي انقلاب فرانسه و يا به قول طرفدارانش، ناجي انقلاب بخواند. ولي واقعيت امر اين است كه اين ناجي انقلاب، از همان روز كودتا در فكر به دست گرفتن قدرت مطلقه بود. دومين گام ناپلئون براي رسيدن به قدرت مطلقه، تجديدنظر در قانون اساسي سال 1800م و تصويب قانون جديدي در اوت 1802م بود كه مقام او را به عنوان كنسول مادام‏العمر تثبيت مي‏نمود و مجالس قانون‏گزاري را عملاً تابع او مي‏ساخت. دو سال بعد ناپلئون تصميم گرفت در قالب امپراتور فرانسه، رژيم سلطنتي موروثي را به فرانسه بازگردانَد و اين تصميم را در يك همه‏پرسي از تصويب مردم گذراند. در نهايت، ناپلئون در دوم دسامبر 1804م به عنوان امپراتور فرانسه تاج‏گذاري كرد و بدين ترتيب دوره جمهوري اول فرانسه، 26 روز بعد در 28 دسامبر به پايان رسيد.