آيت‏الله حاج شيخ‌احمد پاياني اردبيلي در سال ۱۳۴۶ق در شهرستان اردبيل متولد شد. وى در حدود پنج سالگى به مكتب‌خانه رفت و خواندن قرآن مجيد و فنون تجويد و قرائت و متون فارسى چون گلستان و نصاب‏الصبيان را فراگرفت و پس از آن در مدارس دولتى تحصيلات ابتدايى را آموخت. در سن چهارده سالگى به مدرسه علميه‏ ملاابراهيم اردبيل شتافت و به خواندن ادبيات عرب پرداخت و به لباس روحانيت ملبس شد. در اوايل سال ۱۳۶۶ق به مقصد ادامه‏ تحصيل به حوزه‏ علميه‏ قم آمد و به تحصيل سطوح فقه و اصول پرداخت و مكاسب را نزد آيت‏الله مجاهدى و رسائل را در محضر آيت‏الله سلطانى طباطبايى و كفايةالاصول را هم در درس آيت‏الله العظمى نجفى مرعشى فراگرفت. آيت‏الله پايانى اردبيلى هم‌زمان با ادامه‏ تحصيل، به تدريس كتاب‌هاى حاشيه ملاعبدالله و معاصم‌الاصول پرداخت. وى در سال ۱۳۷۰ق به درس فقه آيت‏الله حاج سيدمحمدحجت كوه‏كمره‏اى حاضر شد و پس از آن در درس‌هاى فقه و اصول آيت‏الله العظمى بروجردى و سپس در درس‌هاى فقه و اصول آيت‏الله سيد محقق داماد شركت جست و مبانى عملى خويش را استوار ساخت. استاد حدود پنجاه سال به تدريس كتاب‌هاى مهم فقه و اصول پرداخت. آيت‏الله پايانى اردبيلى از بدو شروع مبارزات مرجعيت و روحانيت به رهبرى امام خمينى (ره) عليه رژيم ستم‌شاهى، به پيكار با نظام پهلوى پرداخت. پس از انقلاب اسلامى نيز از تأييد و پشتيبانى مواضع حضرت امام (ره) دريغ نكرد. از اشتغالات ديگر و‌ي شركت مستمر در جلسه ديرين تفسير قرآن كريم بود كه با حضور جمعى از بزرگان و دانشمندان تشكيل مى‏شدند. آيت‏الله پايانى به‌غير از تدريس متوالى، در ايام تعطيلى حوزه‏ علميه‏ قم رخت سفر برمى‏بست و براى تبليغ شعائر دين به نقاط ديگر هجرت مى‏كرد و به راهنمائى مردم و اقامه جماعت مى‏پرداخت و اين تا ساليان پايان عمرش ادامه داشت. او داراى اجازه‏ نقل حديث و امور حسبيه از استادش آيت‏الله حجت بود. تأليفات وي عبارت‌اند از: تقريرات درس فقه آيت‏الله حجت كوه‏كمره‏اى (بحث بيع)؛ تقريرات درس فقه آيت‏الله العظمى بروجردى؛ فهرست جامع‌الشتات ميرزاى قمى؛ شرح مكاسب به‌نام «ارشاد الطالى الى حقايق المكاسب» از اول مكاسب محرمه تا اواسط خيارات؛ حاشيه كفايةالاوصل؛ حاشيه مكاسب (كه حاشيه بر مكاسب محرمه (در يك جلد) و حاشيه بر بيع در دو جلد به چاپ رسيده است)؛ «رسالة فى احكام الاراضى و اقسام‏ها» كه در مجموعه‏ مقالات كنگره‏ شيخ انصارى به چاپ رسيده؛ «رسالة فى بيع الفضولى» كه در مجموعه مقالات كنگره‏ محقق اردبيلى به چاپ رسيد. آن‌چه از تقريرات اين عالم رباني به چاپ رسيده است، عبارت‌اند از: در كلاس درس مكاسب (شرح قسمتى از مكاسب محرمه در سه جلد، نوشته رضا محمودى)؛ در محضر شيخ انصارى (نوشته جواد فخار طوسى؛ در اين كتاب مكاسب محرمه در نه جلد، و نيمى از بيع در هشت جلد و اكثر خيارات در نه جلد شرح گشته و همه آن‌ها نيز به چاپ رسيده است.) آيت‏الله حاج شيخ‌احمد پاياني اردبيلي سرانجام در تاريخ يك شنبه ششم اسفندماه ۱۳۷۵ش در سن هفتاد سالگى جان سپرد. پيكرش پس از تشييع و نماز آيت‏الله شبيرى زنجانى بر آن، در جوار مرقد استادش آيت‏الله سيد محقق داماد در صحن حرم حضرت معصومه (س) به خاك سپرده شد.