عصبی بودن و پرخاشگری

با عرض سلام خدمت شما خواهر گرامی خواهر عزیز ،بهتر بود تاریخچه ای از زندگی خود و کیفيت رابطه خود با دیگران و موضوعاتی که باعث زودرنجی و تحریک پذیری شما شما می شود را به صورت جزیی مطرح می فرمودید. اما برای کنترل و مدیریت تحریک پذیری و یا به قول معروف زود از کوره در رفتن، راهکارهای زیر پیشنهاد می شود که شما باید با دقت آن را مطالعه فرموده و در زندگی خود عملاً انجام داده و گزارش وضعیت روحی خود را هر روز ثبت کنید . پرهیز از خود سرزنشی، شما باید این موضوع و مسأله را مانند یک بیماری جسمانی تلقی کنید شخصیت انسانی خود را تحقیر نکنید زیرا این کار باعث کاهش اعتماد به نفس و عملکرد منفی در موقعیت های بعدی خواهد شد. نوشتن لیستی از نقاط مثبت خوبی ها و توانایی ها، از نگاه خود یا از نگاه دیگران و مرور روزانه. نادیده نگرفتن و بی ارزش نکردن نقاط مثبت خودتان فراموش نشود.تهیه لیستی از ضررها و آسیب هایی که به خاطر زودرنجی در خود یا دیگران ایجاد کرده اید. به طور مثال در بعضی از موقعیت ها حق با شما بوده ولی به دلیل زود رنجی حق به طرف مقابلی که آرام بوده داده شده و سعی کنید همراه با تاریخ و جزییات باشد. تهیه لیستی از مزایا و امتیازات مدیریت خشم و کنترل آن مثال: اگر بتونم خودمو کنترل کنم عذاب وجدان و احساس گناه بعد از تخلیه هیجانی به سراغم نمی آید. تغییر موقعیت فیزیکی و مکانی در ثانیه های اولیه: معمولا ما می توانیم در پله اول پرخاشگری، با خود آرامی و کنترل خویشتن و تغییر موقعیت مکانی آرامش خود را دوباره بازیابی کنیم اما هر چه این کار را به تأخیر بیاندازیم تسلط پرخاشگری و زود رنجی بر ما بیشتر می‌شود.پاداش دهی هنگام ایجاد یک موقعیت موفقیت آمیز انگیزه را برای رفتارهای مشابه بیشتر می کند بنابراین نادیده نگیرید. ورزش و تحرکات بدنی و تمرین تنفس عمیق ( حبس ۸ ثانیه ای نفس و رها سازی آن در ۸ ثانیه با کنترل خود) باعث کاهش تنش ها و اضطراب خواهد شد که می توان گفت که اضطراب ریشه زود رنجی است .پرهیز از خود سرزنشی هنگام تخلیه هیجانات منفی: شما با پرهیز از زیر سوال بردن شخصیت خودتان به خاطر آن رفتار جزیی با خود بگویید من نقاط مثبت زیادی دارم و سعی می کنم در موقعیت های بعدی بهتر عمل کنم.سعی کنید از قانون همه یا هیچ که نابود کننده انسانیت است پیروی نکنید این قانون می گوید یا تمام رفتار ها و گفتار های طرف مقابل باید به نفع و طبق میل من باشد و یا اینکه من باید اعتراض کنم. به هیچ وجه احساسات منفی خود را درون ریزی یا برون ریزی پرخاشگرانه نکنید؛ زیرا در روش اول دچار اضطراب و افسردگی شده و در روش دوم نگرش طرف مقابل را نسبت به خود خراب کرده اید روش سوم پیشنهادی این است که در فضای مناسب با لحن مناسب و محترمانه احساس ناراحتی خود را مثلا این طور مطرح کنید من از فلان کار یا رفتار شما احساس خوبی ندارم، دوست دارم دلایل شما را بشنوم و یا اینکه شما اگر به جای من بودید چیکار می کردید؟ و یا با صحبت های طنز، جواب طرف مقابل را بدهید .هنگامى كه عصبانى مى ‏شويد، در خودتان يك تغيير حالت فيزيكى ايجاد كنيد؛ مثلاً مقدارى قدم بزنيد و سعى كنيد در آن لحظات تصميم نگيريد و اگر آب در دسترس شما است، مقدارى آب خنك ميل كنيد و دست و صورت خود را با آن شست و شو دهيد. اگر امكان دارد، هنگام عصبانيت يا بى ‏حوصلگى و كسالت، يك دوش آب ولرم بگيريد. چند لحظه دراز بكشيد و چشمان خود را ببنديد و همه ماهيچه‏ هاى خود را شل كنيد تا آرامش عضلانى پيدا کنید و فكر خود را از آنچه موجب عصبانيت شما شده است، منصرف كنيد و به عضلات بدن خود تمركز يابيد. به خودتان تلقين كنيد كه اتفاق خاصى نيفتاده؛ مگر آسمان به زمين آمده است؟ ديگران در چنين مواردى چه مى ‏كنند؟ آيا همه عزا مى ‏گيرند؟ هر كس به كارى مشغول مى ‏شود و به اين گونه موارد اعتنايى نمى ‏كند. هميشه فضاى ذهنى و روانى خود را براى شنيدن و دريافت رفتارهاى نابجا و خلاف انتظار آماده سازيد؛ به اين معنا كه هميشه انتظار داشته باشيد ديگران با شما، به بدترين شكل برخورد كنند. اگر كسى مدتى چنين كند، به تدريج صفت حلم در او به وجود مى ‏آيد و علاوه بر اين، حسن خلق نيز براى او حاصل مى ‏شود. از خود ارزندگى نابجا و شخصيت قائل شدن بيش از اندازه براى خود، بپرهيزيد و تنها هنجارها را رعايت كنيد. از اين رو به سراغ رفتارهاى متواضعانه - همانند تقدم در سلام، همنشينى مناسب با افراد پايين‏تر، ابراز ارادت به كوچك‏ترها، مصافحه و احوال‏پرسى، تفريح و صحبت با ديگران - اقدام كنيد. ذكر «لا حول و لا قوة الا باللَّه» را زياد بر زبان جارى سازيد و سوره «والعصر» را زياد بخوانيد. تكرار اذكار «استغفراللَّه ربى و اتوب اليه» و «اعوذ باللَّه من الشيطان الرجيم» نيز مفيد است. امام صادق(ع) فرمودند : «خداوند به برخى از انبيا وحى كرد : اى فرزند آدم! در وقتى كه غضبناك گرديدى، مرا ياد كن تا من هم تو را در وقت غضبم ياد كنم و تو را هلاك نسازم» (بحار الانوار، ج‏73، ص 276، ح‏29. ) بنابراين ياد خدا علاوه بر اينكه آتش خشم را خاموش مى ‏كند، موجب آرامش انسان مى‏ شود و در قيامت نيز آثار مثبتى به دنبال دارد. وقتى كه با امور عصبانيت آفرين مواجه هستيد، براى مدتى (حدود 10 تا 15 دقيقه)، راه دريافت‏هاى حسى خود را سد سازيد؛ براى مثال جلوى گوش خود را بگيريد و چشمان خود را ببنديد و سر خود را پايين اندازيد تا دريافت‏هاى عصبانيت تحت كنترل شما در آيند و موجب تحريك بيشتر شما نشوند. اگر رفتار و يا صفتى كه در شخصى هست، موجب عصبانيت شما شده، آن را شوخى تلقى كنيد و به شكلى، خود را از تيررس او دور در نظر بگيريد. يعنى از در نظر گرفتن خويش به عنوان مخاطب رفتارهاى ديگران پرهيز كنيد؛ مثلاً از مشاهده كسى كه فحش مى ‏دهد با خود بگوييد مخاطب او من نيستم و در اين هنگام از صحنه دور شده و راه دريافت‏هاى حسى را سد سازيد تا بيشتر مورد هجوم قرار نگيريد. براى توجيه رفتارهاى خلاف انتظار ديگران، توجيه مناسبى داشته باشيد و آنها را مقصر تلقى نكنيد؛ مثلاً بگوييد: خودم از اين فرد بدتر رفتار مى ‏كنم، او اشتباه گرفته و مقصر نيست. اشتباه من باعث رفتار نامناسب او شده است.به نظرات و عقايد ديگران احترام بگذاريد و محترمانه با آنها رفتار كنيد. در كارهاى مهم با مشورت خواستن از ديگران، تصميمات خود را استحكام بخشيد و از اقدامات عجولانه و خام بپرهيزيد. بيشتر با افراد حليم، صبور، غيرعصبى و خوش مشرب معاشرت كنيد و از دوستی با افراد تند مزاج بپرهيزيد.هميشه خود و رفتارتان را درست و صحيح تلقى نكنيد و احتمال خطا در كارهاى خود را بدهيد. به عنوان تمرين گاهى با افرادى كه سليقه آنها را نمى ‏پسنديد، برخورد كوتاه مدت داشته باشيد. روايات و آثارى كه در مذمّت غضب رسيده، مطالعه كنيد و احاديثى كه در مدح و ثواب حلم و خود نگاه دارى وارد شده را مورد توجه قرار دهيد. ‏(ر.ك: محمدى رى شهرى، ميزان الحكمه، ج 9، باب غضب ؛ ج 3، باب حلم ؛ بحارالانوار، ج 71، باب الحلم والعفو و كظم الغيظ). به موارد بالا در برنامه‏ اى منظم عمل کنید و با نمره دادن به عملكرد خود سعى در تقليل موارد تخلف داشته باشيد و همت خود را به افزايش صبر و تحصيل سعه صدر معطوف بداريد. بدانيد كه غلبه بر این نوع احساسات، فرايندى است كه نيازمند آگاهى و تلاش مستمر و جهاد دائمى است.كاملا به خود مطمئن باشيد كه مى ‏توانيد روحيه خود را تغيير دهيد ولى براى نتيجه گيرى عجول نباشيد، بلكه با خود فكر كنيد بايد حداقل يكسال روى خود كار كنيد و اگر چنين كنيد حتما پس از آن دگرگون خواهيد شد.فهم درستى از زندگى و اينكه ماهيت دنيا تنيده با مشكلات و فشارهاى زيادى است پيدا كنيد و از حساسيت بيش از حد در هر زمينه بپرهيزيد و اجازه ندهيد اين وضعيت در سایر امور زندگی تان تاثير منفي بگذار زيرا بسياري از خانواده ها واقعا در آرامش زندگي مي كنند و اين به دليل داشتن مهارت زندگي مي باشد.لذا تا فرصت داريد در اين مورد مطالعه نماييد و آگاهي های خود را بالا ببريد؛ اين نكته را هم بپذيريد كه اطرافیانتان خيلي قابل تغيير نيستند بلکه باید با آنها مدارا نمود.نماز و عبادت در اول وقت را فراموش نکنید. سعي نماييد وضوی خود را با صبر و حوصله انجام دهيد و در صورت توان مستحبات آن را رعايت نماييد كه وضوي با طمانينه در تمركز نماز بسيار موثر است. اگر هم در هنگام نماز عصباني بودید، لحظه اي بنشينيد و تمركز نماييد و سپس به نماز بپردازيد. با آرزوی افزایش صبر و تحصیل سعه صدر برای شما