چطور خدا را توصیف می کنید

با سلام و احترام پرسشگر گرامی:قسمت اول سخن او که گفته اید: «ساخت زبان انسانی که در آن محمولی بر موضوعی حمل می شود، مبتنی بر فرض تمایز موضوع از محمول است» درست نیست، زیرا در علم منظق گفته می‌شود حتی اگر موضوع و محمول یکسان هم باشند، قضیه درست است و معنا دارد، در مثل «انسان انسان است» اگر انسان غرض خاصی مد نظرش باشد مثل تنبیه بر انسانیت و امثال آن؛ قضیه درست است و نیازی به تمایز نیست. لذا قسمت اول سخن گوینده درست نیست. نکته دوم: قسم دوم این سخن که می‌گوید: «خدای هستی که دارای تمایز نیست. او صرف الوجود است؛ پس چگونه با این زبان با این نوع ساخت، می‌توان درباره‌ی او سخن گفت و معنای محصلی را افاده کرد» نیز درست نیست، زیرا این‌جا خلط بین مفهموم و مصداق شده است، این‌که گفته می‌شود خداوند متعال صرف الوجود است و تمایزی ندارد و هیچ جهت کثرتی در او نیست و صفات عین ذات اوست، درست است، ولی این مطلب مربوط به مصداق است نه مفهوم؛ در عالم مفاهیم می‌توان تمایزی بین صفات الهی و بین ذات و صفات ایجاد کرد. و سخن گفتن نیز در عالم مفهموم است نه مصداق، لذا می‌توان از آن خبر داد و درباره خداوند متعال سخن گفت. اما اگر منظور گوینده سخن، این است که ما از درک کنه ذات الهی عاجزیم پس شناختی از او نداریم و وقتی شناختی از او نداریم چگونه با این الفاظ از او سخن بگوییم؟ در پاسخ می‌گوییم: همین مقدار که ما به اصل وجود و به صفات کمال او اجمالا پی ببریم، برای شناخت کافی بوده؛ سعادت دنیا و آخرت ما را تأمین می‌کند. اساساً خدا بی‌نهایت است و صفات او که عین ذات او هستند، نیز نامحدود‌ند، لذا موجود محدودی چون انسان نمی‌تواند، آن کمال بی‌نهایت را درک کند، چنان‌که یک کاسه گنجایش اقیانوس را ندارد. روایات اسلامی نیز تاکید دارند: «هر چه در ذهن شما بیاید و آن را تصور کنید حتی در باریک‏‌ترین جلوه‏‌ها و مفهوم‌‏هایش، آن خدا نیست؛ بلکه او هم مخلوقی مثل شماست که در وجودش احتیاج داشته و برگشت وجود او به شماست.»[بحارالانوار ج66 ص292] درک کنه ذات خداوند محال است تا چه رسد به توصیف ذات باری تعالی با زبان‌های الکن بشری است و تلاش در این زمینه، جز حیرت و سرگردانی در پی ندارد، بزرگان دین نیز ما را از چنین توصیفاتی باز داشته و به جای آن، ما را به تفکر در آثار وجودی خداوند و مطالعه نظام حاکم بر هستی دعوت کرده‏‌اند. با آروزی موفقیت و سربلندی حضرت عالی