پاسخ به سؤالات جنسی فرزند

با سلام و تقدیم احترام خدمت شما پرسشگر محترم! ضمن تشکر از ارتباط شما با ما، امیدواریم راهنما و مشاور خوبی برایتان باشیم.

از نظر ما بهترین شیوه را در پاسخگویی به فرزندتان انتخاب نمودید و همین که بیان داشتید «بعداً جواب سؤالت را می دهم» به معنای این است که شما نمی خواهید سؤال فرزندتان را بدون جواب بگذارید یا اینکه او را به اصطلاح بپیچانید. نه! بلکه می خواهید با مطالعه و کسب اطلاعات بیشتر پاسخ بهتری به او ارائه دهید که از نظر ما این جای تحسین برای شما مادر محترم دارد.

این را بدانید که در درجه اول، مسئولیت اصلی تربیت جنسی و آموزش مسائل جنسی کودکان و نوجوانان و پاسخ به سؤالات جنسی و غیر جنسی آنان به عهده پدر و مادر نهاده شده است و از آنجا که فرزندان معمولاً در درون خانواده رشد و نمو می‌نمایند و بیشتر وقت خود را در محیط خانواده می‌گذرانند؛ نقش خانواده در تربیت جنسی و پاسخ به سؤالات جنسی کودکان انکار ناپذیر است. کودکان برای این که زندگی سالمی داشته باشند و در زمینه مسائل جنسی دچار انحراف نگردند باید در زمینه مسائل جنسی اطلاعاتی صحیح و متناسب با سن و درک خود کسب کنند و در این زمینه هیچکس بهتر از والدین نمی‌تواند اطلاعاتی درستی را در اختیار کودکان و نوجوانان قرار دهد.

متأسفانه بسیاری از والدین به دلایل متعددی از جمله: نداشتن آگاهی، احساس شرم و ناراحتی، نگرش منفی به امور جنسی، قبیح دانستن بیان مسائل مربوط به امور جنسی، هراس از پیامدهای منفی این اطلاعات، ترس از منحرف شدن کودکان معصوم، انداختن بار این مسئولیت بر دوش مدرسه و اولیای مدرسه، داشتن باورهای غلط همچون: کودک خودش روزی بزرگ می‌شود و به این مسائل پی می‌برد (یواش یواش چشم و گوشش باز می‌شود) و یا این که اگر پدر و مادر درباره مسائل جنسی با کودک خود حرف بزنند، حرمت بین آنها شکسته می‌شود و... نه می‌خواهند و نه می‌توانند در مورد مسائل جنسی با کودک و نوجوان خود به گفتگو بپردازند و به آنها آموزش‌های لازم و درست را بدهند.

از آنجایی که در کشور ما همیشه صحبت از مسائل مربوط به امور جنسی و پرداختن به این گونه مسائل به عنوان یک تابو و یک موضوع ممنوعه محسوب می‌شده است؛ در طول دوران رشد کودکان و نوجوانان چه در درون خانواده و نیز از مهد کودک تا قبل از ورود به دانشگاه، نه تنها هیچ نوع آموزش مشخصی در زمینه مسائل مربوط به امور جنسی، بهداشت بلوغ، روابط با جنس مخالف و بهداشت جنسی به کودکان و نوجوانان داده نمی‌شود، بلکه صحبت از این مسائل نیز زشت و ناپسند تلقی شده و در بسیاری از اوقات با دادن اطلاعات غلط و بی‌ربط، برخوردهای تحقیرکننده و خشونت‌آمیز در جواب سؤالات جنسی کودکان به تمسخر، سرزنش، نصیحت و حتی گاهی به تنبیهات جسمی ‌و غیر جسمی آنان ‌منجر می‌گردد به همین دلیل، بیشتر کودکان و نوجوانان به صورت پنهانی و در بین گروه همسالان در مورد این قبیل مسائل صحبت کرده و اطلاعات کسب می‌کنند و در نتیجه، دچار انحراف و آسیب‌هایی در این زمینه می‌شوند. ممکن است کنجکاوی بیش از حد و کنترل نشده آنها، کار دست شان دهد و حادثه بدی را برای آنها رقم بزند و یا باعث انحراف و آشنایی کودکان با مطالب و موضوعاتی شود که فراتر از سن آنها است که دانستن آن موضوعات فعلاً به صلاح آنها نبوده و ممکن است به ضرر آنها تمام شود.

از آنجا که همواره پیشگیری بهتر از درمان است و علاج واقعه را باید پیش از وقوع کرد؛ در آموزه‌های دینی و تعالیم اسلامی بر پیشگیری از انحراف جنسی فرزندان و تربیت صحیح جنسی آنان از همان بدو تولد فرزندان تأکید شده است که والدین مراقبت‌های پیشگیرانه‌ای را در این زمینه پیش بگیرند. البته باید توجه داشت که آموزش جنسی فرزندان و آشنایی آنان با مسائل جنسی هرگز به صورت ناگهانی شروع نمی‌شود، بلکه والدین بایستی از همان دوران کودکی و حتی از هنگام تولد، این آموزش را به تدریج آغاز کنند و بدانند که چگونه به تناسب سن و فهم فرزند خود به سؤالات جنسی وی پاسخ دهند و این آگاهی بخشی و آموزش فرزند در هر سنی متفاوت است. اگر والدین با برنامه‌‌ریزی درست و بلند مدت اطلاعاتی در خصوص بلوغ و مسائل جنسی در اختیار فرزندان خود قرار دهند و آرام و آرام و به تناسب سنشان این اطلاعات را در اختیار وی قرار دهند، از بروز بسیاری از مشکلات رفتاری و اختلالات جنسی در فرزندانشان جلوگیری خواهند کرد.

از نظر ما شما نیاز به مطالعه در مورد زوایای مختلف تربیت جنسی دارید چون جواب این سؤال را از ما میگیرید ولی اگر هر روز با سؤالات دیگر و متعددی روبرو شدید ممکن است نتوانید هر لحظه به ما دسترسی داشته باشید. پس لازم است خودتان هم مطالعه کاملی داشته باشید.

فعلا پاسخ این سؤال را اینگونه ارائه نمایید که کسی که می گوید نمی توانم بچه دار شوم مقصود، خودش نیست بلکه مقصود خانواده و همسرش است یعنی در این خانواده و در بین زن و مرد فرزندی وجود ندارد و الا خودت میدانی که اصلا مردها زایمان نمی کنند. با یک مثال موضوع را بهتر جابیندازید. مثلا اگر به مردی گفتند طلا را برای فروش بیاور و او گفت من طلا ندارم آیا منظور این است که خودش طلا به گردن یا دست دارد؟ خیر! طلا مختص زنان است و منظور این است که در خانواده و همسرم طلایی وجود ندارد.

اما اگر مشاهده فرمودید که فرزندتان قانع نشد و بیشتر جستجو می کند، باید پاسخ را دقیق تر کنید تا قانع شود و کمی به صورت کلی بیشتر برای او توضیح دهید.

خوشبختانه امروزه در خصوص تربیت جنسی کودکان و پاسخ به سؤالات آنان کتاب‌های مختلفی نگاشته شده است که شما می‌توانید با تهیه برخی از آنها به این مهم مبادرت ورزید؛ در ادامه به برخی از بهترین کتاب‌ها اشاره می‌کنیم:

1. فقیهی، علی نقی، تربیت جنسی: مبانی، اصول و روشها از منظر قرآن و حدیث، قم: دار الحدیث،1390.

2. کاچتکوف، واسیلی دمیتری یویچ و لاپیک، والنیتنامیخائیلوونا، روانشناسی و تربیت جنسی کودکان و نوجوانان، ترجمه: محمد تقی زاد، تهران: افسون، 1381.

3. بارتل، سوزان، 50 سوال مهمی که بچه‌ها می‌پرسند: بهترین جواب‌ها برای سخت ترین، هوشمندانه ترین و عجیب ترین سوالهای کوک شما، سوالات کودکان 8 تا 12 سال، ترجمه: مریم آقابابایی، تهران: بهشتیان، 1390.

4. تنه‌کار، محسن، پاسخ به سوالات کودکان، قم: نجابت، 1385.

5. فیبر، آدل و مازلیش، الین، به بچه‌ها گفتن، از بچه‌ها شنیدن: گفت و شنود با کودکان، ترجمة: فاطمه عباسی فر، تهران: دایره، 1391.

6. قائمی، علی، خانواده و مسایل جنسی کودکان، تهران: انجمن اولیا، و مربیان، 1380.