روانشناسی: از تنبلی رنج می برم، راهکار می خواهم.

با سلام و سپاس از همراهی شما، از این که ما را امین خود دانستید کمال تشکر وقدردانی را داریم. ما قدر ارتباط با شما را می دانیم. همچنین امیدواریم طاعات و عبادات شما به درگاه الهی مقبول واقع شود.
آنچه بیان فرمودید نشان دهندة این است که در انجام کارها اراده کافی ندارید و به همین دلیل توان جمع کردن چند کار را ندارید. ما در این مکاتبه راهکارهایی را تقدیم شما می نماییم که با انجام آنها خواهید توانست ارادة خود را تقویت کرده و در جمع بین چند کار موفق شوید. حتی خانه داری و همسرداری نیز با عمل به این راهکارهای ساده و لذت بخش می‌شود. داشتن ارادة قوی در تمامی مراحل زندگی به ویژه در دوران نوجوانی که حساس ترین دوره ‌زندگی انسان است، نقش اساسی در تعیین سرنوشت، هویت یابی و کمال و سعادت انسان دارد، روان‌شناسان معتقدند که اراده مظهر شخصیت انسان است. اگر فردی ارادة قوی داشته باشد، شخصیت او در نظر دیگران شخصیت استوار و شکست ناپذیر بوده و در تحولات و طوفان های زندگی دچار تزلزل و شکست نخواهد شد.
راه‌های بدست آوردن اراده قوی
برای این‌که بتوانید ارادة قوی داشته باشید، برنامه‌ای را که در ذیل معرفی می‌شود، اجرا نمایید:
1. استعدادها و توانایی‌های بالفعل و بالقوة خود را بشناسید. موقعیت خانوادگی، اجتماعی، و شغلی، وضعیت جسمانی و حالات روانی و به طور کلی شرایط زندگی و شخصیت خویش را به دقت مورد ارزیابی و مطالعه قرار دهید. و سپس کارهای مورد علاقة خود را طبق توانایی های خود انتخاب کنید، و بر آن عمل نمایید.
2. هدف‌های دراز مدت خود را مشخص کنید. از خود بپرسید: می‌خواهم چه نوع زندگی داشته باشم؟» دوست دارید زندگی شما در ده سال آینده چگونه باشد؟ زندگی خانوادگی، اجتماعی، هدفهای شغلی و علاقمندی‌های خود را مورد توجه قرار دهید.
3. هدف‌های فرعی و کوتاه مدت را نیز تعیین کنید. اگر هدف دراز مدت را بدون هدفهای فرعی یا جزیی‌تر انتخاب کنید، نمی‌توانید تصمیم بگیرید و لذا ناامید می‌شوید. وقتی اهداف جزیی و فرعی شما مشخص شد، به ترتیب اولویت به آن‌ها بپردازید، پس از مدتی وقتی شاهد پیشرفت خود بودید، انگیزه در شما ایجاد می‌شود که برنامة خویش را ادامه دهید، و با این روش می‌توانید هم ارادة قوی داشته باشید و هم ارادة خویش را تقویت کنید. اگر اهداف جزیی را در نظر نگیرید، نمی‌دانید که کار را از کجا شروع کنید، لذا هیچ وقت نمی‌توانید تصمیم بگیرید که آن کار را شروع کنید و به مرور زمان ارادة شما نسبت به آن کار از بین می‌رود.
4. تصمیم‌گیری. پس از آن‌که اهداف و توان‌مندی‌های خویش را مورد مقایسه و ارزیابی قرار دادید، و برنامه‌ای را در نظر گرفتید که شما را به اهداف‌تان نزدیک می‌کند‌، در اجرای آن تصمیم و قاطعیت داشته باشید. عدّه‌ای از افراد، در اتخاذ تصمیم، دچار وسواس و تردید می‌گردند، در نتیجه اینگونه افراد دچار وسوسه و خیالات واهی شده از گرفتن تصمیم که یکی از مقدمات اراده است، باز می‌مانند. در برابر این عده، گروه دیگری وجود دارند که دچار شتاب‌زدگی در تصمیم هستند، این اشخاص در اتخاذ هر نوع تصمیمی بی‌مطالعه و دقت و بدون تعیین اهداف و شناخت توان‌مندی‌های خود، فوراً تصمیم می‌گیرند، زود اراده کرده و زود هم پشیمان می‌شوند،‌عیب این عده این است که گیچ و بی فکر بوده هیچ نوع تفکر و تاملی در کارشان وجود ندارد.
علی ـ علیه السّلام ـ می‌فرماید: «علیک بالفکر فانه رشدٌ من الضلال و مصلح الاعمال» (1). «به فکر و تامل خوکن، زیرا تو را از گمراهی نجات داده، کردار و رفتارت را سامان می‌بخشد.» پس یکی از گام‌های اساسی در داشتن ارادة قوی و موفقیت در زندگی این است که انسان در ابتدای هر کار تفکر و تامل ‌کند، اهداف خویش را معین کند، توانایی‌هایش را با دید واقع بینانه شناسایی ‌نماید و آنگاه بدون تردید و وسواس بیش از حدّ، تصمیم‌گیری کند.
5. نظارت برخود. از روش مشارطه، مراقبه و محاسبه و معاقبه برای نظارت بر خورد استفاده کنید. در اول روز با خود شرط کنید که این کار را باید انجام دهم(مشارط). در طول روز مراقب اعمال و رفتار خود باشید تا طبق شرط خود عمل نمایید(مراقبه). و در آخر شب اعمال و رفتار خود را مورد ارزیابی ومحاسبه قرار دهید (محاسبه) اگر موفق بودید، خود را تشویق کنید، و اگر موفق نبودید، خود را تنبیه کنید(معاقبه).
6. اعتماد به نفس. اعتماد به نفس امری اکتسابی است انسان‌های مؤفق تنها با همِت خویش آن اطمینان خاطر و اعتماد به نفس را ذره ذره اندوخته اند.
7. استواری و پایداری در تصمیم. یکی از مراحل اساسی دستیابی به ارادة قوی، استواری و پایداری در تصمیم است، سعی کنید در هر کاری که تصمیم می‌گیرید پایدار باشید، البته این نیاز به تمرین دارد، ابتدا از کارهای کوچک و جزیی شروع نمایید، مثلاً تصمیم بگیرید در طول یک هفته هر روز مسیری را که چندان طولانی هم نیست، پیاده بروید.
8. .تمرکز بخشیدن به فعالیت‌های: یکی از اموری که در تقویت ارادة مؤثر است، تمرکز بخشیدن به فعالیت‌های گوناگون زندگی است. باید از پراکنده کاری‌هایی که موجب به هدر رفتن نیروهای شما می‌شود جداً بپرهیزید. و سعی کنید کاری را که شروع کردید، به اتمام رسانید، و پس کار دیگری را شروع کنید.
9. تلقین به نفس: شیوه دیگری که در تقویت و استحکام اراده مؤثر است، تلقین به نفس است، به خود تلقین نمایید که اراده و توان این کار را دارید، در این صورت شکست مفهومی ندارد و از جملات مثبت تأکیدی استفاده کنید و با خود بگویید: من می توانم چون که اراده دارم و...
10. برای جمع کردن بین چند کار سعی کنید آنها را روی یک کاغذ بنویسید و سپس اولویت بندی نمایید. هر کدام اولویت دارد همان را انجام دهید.
موفق و پیروز باشید.
-------------------------------------------------------------
پی نوشت:
1. درآمدی بر غرر الحکم، دانشگاه تهران، چاپ چهارم، 1373، ج 4، ص 294.

بیشتر بخوانید:
اهمال ‏کارى (تعلل ورزیدن)