تفاوت وقف عام و وقف خاص چیست؟

سلام. با تشکر از مراجعه شما به سایت راسخون و عذرخواهی بابت تاخیر در پاسخگویی به دلیل وجود مشکلات فنی؛

وقف به دو دسته کلی تقسیم می‌شود: وقف عام و وقف خاص. در ادامه تعاریف هر کدام و وجوه تفاوت و تمایز این دو نوع وقف و همچنین امکان تبدیل آن‌ها بیان می شود.
 

تفاوت‌های وقف عام و وقف خاص
 

تعریف:

وقف عام: وقف عمومی است که بهره‌برداری از آن برای عموم مردم و تمامی افراد جامعه می‌باشد، مثلاً ساخت مسجد یا مدرسه برای آموزش عمومی.

وقف خاص: وقف شخصی است که بهره‌برداری از آن محدود به گروه خاصی از افراد، مانند خانواده یا قوم خاصی می‌شود.

مقصد:

وقف عام: هدف آن خدمت به جامعه و نیازهای عمومی است.

وقف خاص: هدف آن رفع نیازهای خاص و حفظ منافع یک گروه خاص از افراد است.

مدت زمان:

وقف عام: معمولاً برای مدت زمان نامحدود و همیشگی وقف می‌شود.

وقف خاص: ممکن است برای یک مدت خاص یا با شرایط مشروط انجام شود.

قابلیت دسترسی:

وقف عام: همه افراد بدون هیچ محدودیتی می‌توانند از منافع آن بهره‌برداری کنند.

وقف خاص: فقط افراد مشخص یا گروه خاصی می‌توانند از منافع آن استفاده کنند.

قابل تبدیل بودن وقف عام و خاص
از نظر فقهی، وقف عام و خاص در اصول و مفاهیم خود قابل تبدیل به یکدیگر نیستند. به عبارت دیگر:

شرایط وقف: هر دو نوع وقف دارای شرایط خاص خود هستند و نمی‌توان به سادگی یکی را به دیگری تبدیل کرد.

نیت واقف: نیت واقف در هنگام وقف بسیار مهم است. اگر کسی مالی را به عنوان وقف خاص وقف کرده باشد، نمی‌توان آن را به وقف عام تبدیل کرد مگر اینکه واقف خود در شرایط خاصی نسبت به تغییر نیت اقدام کند.

اجازه مراجع قانونی: تغییر نوع وقف ممکن است نیاز به تایید مراجع قانونی و دینی داشته باشد، به خصوص اگر منافع وقف در حال حاضر برای استفاده خاصی در نظر گرفته شده باشد.


کاربر گرامی در کل، تبدیل وقف عام به وقف خاص یا برعکس به آسانی امکان‌پذیر نیست و بستگی به نیت واقف، شرایط قانونی و توصیه‌های دینی دارد. برای هر گونه تغییر در نوع وقف، مشاوره با افراد متخصص در فقه و حقوق اسلامی و کارشناسان سازمان اوقاف و امور خیریه را به شما توصیه می‌نمایم. موفق باشید.