پرسش :

دعوت سري (پنهانی) پیامبر اکرم- صلی الله علیه و آله - در صدر اسلام چگونه بوده است؟

پاسخ :
پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله ـ ، سه سال تمام به دعوت سرّي (مخفیانه) پرداخت و در اين مدّت، به جاي توجه به عموم مردم، به فرد سازي عنايت فرمود. مصالح وقت ايجاب مي کرد که آن حضرت، آشکارا بت ها را نفي نکند و با تماس هاي سرّي، گروهي را به آيين توحيد دعوت کند. حضرت به واسطه همين دعوت سرّي توانست، جمعي را به دين اسلام جلب نمايد. برخي از اين افراد عبارتند از:
1. علي بن ابي طالب ـ عليه السلام ـ ؛ 2. خديجه ـ سلام الله عليها ـ ؛ 3. زيد بن حارثه؛ 4. زبير بن عوام؛ 5. عبدالرحمان بن عوف؛ 6. سعد بن ابي وقّاص؛ 7. طلحة بن عبيدالله؛ 8. ابوعبيده جرّاح؛ 9. ابو سلمه؛ 10. ارقم بن ابي الارقم؛ 11. قدامة بن مظعون؛ 12. عبدالله بن مظعون؛ 13. عبيدة بن حارث؛ 14. سعيد بن زيد؛ 15. خباب بن ارت و... .[1]
سران قريش در اين سه سال، مشغول خوشگذراني و سرمست عيش و نوش بودند؛ در حالي که کم و بيش از دعوت سرّي رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ آگاهي يافته بودند، ولي واکنش جدّي نشان نمي دادند.
در اين سه سال که دوران فرد سازي بود؛ رسول اکرم ـ صلي الله عليه و آله ـ با برخي از ياران خود به درّه هاي اطراف مکّه مي رفتند و نماز خود را دور از چشم قريش در آن جا مي گزاردند. روزي در حالي که در يکي از درّه هاي اطراف مکّه نماز مي گزاردند، برخي از مشرکان به عمل آنان، اعتراض کرده و کار آنان را نکوهش کردند. اين کار سبب شد که درگيري مختصري، ميان ياران رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ و برخي از مشرکان پديد آيد، که يکي از مشرکان به وسيله سعد بن ابي وقّاص، زخمي شد.[2] از اين رو، رسول اکرم ـ صلي الله عليه و آله ـ خانه «ارقم» را محل عبادت قرار داد.[3] و در آن جا به تبليغ و پرستش خدا پرداخت؛ تا از اين طريق، کار او از چشم انداز مشرکان دور باشد. عمّار بن ياسر و صهيب بن سنان از جمله کساني هستند که در آن خانه به دين اسلام مشرّف شدند.
پس از سه سال دعوت سرّي، آيه {Qوَأَنذِرْ عَشِيرَتَک الْأَقْرَبِينَ[4]Q}؛ خويشاوندان نزديک خود را از عذاب الهي بترسان. نازل شد و بدين ترتيب دعوت علنی و عمومي آغاز شد. پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله ـ نيز خويشاوندانش را به اسلام دعوت فرمود.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1ـ فروغ ابديت، آیه الله جعفر سبحاني، .
2ـ فروغ ولايت، آیه الله جعفر سبحاني.
3ـ منتهي الآمال، شيخ عباس قمي، جلد1.

پی نوشتها:
[1]. ابن هشام،عبدالملک، السيرة النبوية، ترجمه رسولي محلاتي، سيد هاشم، تهران، انتشارات اسلاميه، چاپ چهارم، 1368ش، ج1، ص157 ـ 164.
[2].ابن هشام، همان، ص165؛ طبري، محمد بن جرير تاريخ الامم و الملوک، تحقيق محمد ابوالفضل ابراهيم، قاهره، دارالمعارف، چاپ پنجم، 1387ش، ج2، ص318.
[3]. اين خانه در پاي کوه صفا بود و تا چندي پيش به نام «دارخيزران» معروف بود. حلبی،عليّ بن برهان ، السيرة الحلبية، بيروت، دارالمعرفة، بي تا، ج1، ص456.
[4]. سوره شعراء ، آیه 214.
منبع: اندیشه قم