پرسش :

چرا امام خميني(ره) در وصيت نامه الهي سياسي خود از حديث ثقلين استفاده و نام برده اند؟

پاسخ :
در پاسخ اين پرسش بايد گفت:
اوّلا: عمل امام تداوم خطّ سلف صالح او از جمله «شيخ مفيد» در کتاب العدّه است.
شيخ مفيد براي اثبات امامت و حقانيّت آن، حديث ثقلين را مورد توجّه و استناد خويش قرار داده است.[1]
ثانيا: اين حديث در موارد مختلف و با عبارت هاي گوناگون از پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در کتب حديثي شيعه و سني به چشم مي خورد و يکي از احاديث «متواتر» است.
ثالثا: اين حديث از چنان جامعيّتي بر خوردار است که در ساير احاديث «متواتر» به چشم نمي خورد. از جمله:
1. پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در اين حديث از رحلت خود سخن به ميان آورده است که از حيث عاطفي براي مسلمانان قابل توجه است و قهرا باعث توجه و عمل به مفاد آن مي گردد.
2. در اين حديث سخن از بازمانده و وديعه شخص پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ که بايد در کنار «حوض» به پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ باز گردانده شود که اين خود اهميت و عظمت اين حديث را بازگو مي کند.
3. قرآن در ميان مسلمانان از اهميت ويژه اي برخوردار است و قرار گرفتن عترت در کنار آن، فضل و برتري عترت را نيز در چشم انداز همه به نمايش مي گذارد.
4. در اين حديث سخن از قيامت است که وداع با اين عالم و رو به رو شدن با شخص پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ را تداعي مي کند.
5. پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در اين حديث سرانجام روش تمسّک به قرآن و اهل بيت را مورد توجه قرار داده است که براي شيفتگان به آن حضرت داراي اهميت است.
6. اين حديث که به عنوان وصيّت نامه پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ [2] مورد توجه خاص و عام بوده و قهرا داراي موقعيت ويژه اي در ذهن مسلمانان است، در تمام محافل و در ميان تمام گروه هاي امّت اسلامي جايگاه ويژه اي دارد.
7. اين حديث حجّت قاطع بر بشريّت است و اختصاصي به مسلمانان ندارد؛ زيرا در آن، سخن از معجزه جاودانه پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ است.
کوتاه سخن اين که هيچ حديث ديگري چون «حديث ثقلين» نيست که با عبارتي نسبتا کوتاه و گذرا بيان شده و جامع الاطراف باشد. راز انتخاب حضرت امام نيز در همين نکته خلاصه مي شود. ايشان در وصيت نامه خود مي نويسد:
و ذکر اين نکته لازم است که حديث ثقلين متواتر بين جميع مسلمين است و کتب اهل سنت از صحاح شش گانه تا کتب آنان با الفاظ مختلفه و موارد مکرره از پيغمبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به طور متواتر نقل شده است و اين حديث شريف حجّت قاطع است بر جميع بشر، به ويژه مسلمانان مذاهب مختلف و بايد همه مسلمانان که حجت بر آنها تمام است، جوابگوي آن باشند و اگر عذري براي جاهلان بي خبر باشد براي علماي مذاهب نيست.[3]
هدف اصلي حضرت امام از انتخاب اين حديث را مي توان حفظ وحدت امّت و تمسّک به حبل الله دانست اين حديث شريف، حجّت قاطع است بر جميع بشر چون در آن سخن از معجزه جاودانه پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ يعني قرآن است که هر عاقلي اگر بدون وابستگي هاي اسارت بار فکري، در آن تعمّق کند، به حقانيت آن پي خواهد برد وبه اسلام روي خواهد آورد.
امام به دنبال اين سخن چنين آورده است: به ويژه مسلمانان مذاهب مختلف:؛ يعني تمام مذاهب اسلامي بايد بر اساس عمل به مفاد بلند آن به حبل الله عترت يعني اطاعت از حضرت محمد ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ روي آورند و وحدت خويش را به نمايش بگذارند و وصيت پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ را در زندگي خود عينيّت بخشند.

پی نوشتها:
[1]. سفينة البحار، ماده ثقل، ج1، ص122.
[2]. همان.
[3]. وصيت نامه امام خميني(ره)، ص1، سطر21.
منبع: اندیشه قم