پرسش :

منبع روایی وتاریخی ضامن آهو بودن امام رضا (ع) را بیان کنید؟

پاسخ :
ائمه ـ علیهم السلام ـ دارای کرامت خارق العاده بوده اند، از امام رضا ـ علیه السلام ـ کرامات مستند نقل شده که راویان این کرامات غالباً ثقه بوده اند. شیخ حر عاملی در اثر گرانسنگ خود که بر اساس روایات مستند آن را تألیف نمود ده ها کرامت محقق یافته از امام با طرق مختلف نقل نموده است.[1]
شیخ مفید نیز در کتاب معتبر خود که درباره سیره اجمالی ائمه نوشته کرامات و معجزات زیادی نقل نموده که درباره راویان آن ها دقت زیادی به خرج داده و آن ها را از بین صدها روایت برگزیده و نقل کرده.[2] کرامت یا معجزه برای ائمه جهت اثبات امامت آن حضرات بوده، و هر یک از آن ها به اقتضای زمان و حال، کرامات متعددی از خود نشان داده اند امام رضا ـ علیه السلام از آن رو که در دوره ای می زیست که از طرف گروه های متعدد و فرقه های مختلف شیعه، امامتش مورد تردید بود لذا در جهت اثبات امامت خود کراماتی از خود نشان داده است. مهم ترین کرامت آن حضرت که در این عصر به صورت برجسته دیده می شود، توانائی علمی بی نظیر و بی همانند است که بر هر دانشمندی در مناظرات علمی چیره می شد و تمام دانشمندان جهان در مقابل عظمت علمی آن حضرت کرنش کرده و به امامتش معترف می شدند در همین راستا بود که آن حضرت به عالم آل محمد شهرت یافت دوره ای که دانشمندان زیادی می زیستند و رونق علم و دانش به حدی بود که صدها دانشمند در میان مسلمانان وجود داشت و از مناطق دیگر جهان برای آموزش علوم به جهان اسلام می آمدند. نبوغ علمی فوق العاده آن حضرت یک اعجاز و مهم ترین دلیل بر امامت آن حضرت بود.[3]
درباره کرامت امام جهت آهو که بسیار معروف شده بین مردم و تصاویری نیز در این باره توسط نقاشان کشیده شده این قضیه نیز مانند قضایای دیگر بر اساس اخبار و احادیث نقل شده در آثار و منابع متعدد در بین مردم شیوع یافته. عبد الله بن شبرمه نقل کرده که در منطقه ای بودیم حضرت رضا وارد شد ما درباره امامتش سوال کردیم ظاهراً سوال کنندگان همه زیدی مذهب بوده و در امامت امام تردید داشتند، امام جهت اثبات امامتش به منکرین (عبد الله با فردی به نام ابن یعقوب سراج) که از اهالی برمه بوده از امام درباره امامتش حجت و برهان خواسته اند در حین همین گفتگو ها با امام از شهر خارج شده و به بیابانی وارد شدند ناگاه دسته ای از گله آهوان به آن ها رسیدند حضرت رضا ـ علیه السلامـ به آهو اشاره کرده یکی از آهوان به سوی آن حضرت آمده و در مقابلش ایستاده امام دست مبارکش را بر سر آن آهو کشیده و آهو سر بلند کرد و مضطرب شد و امام سخنی با او گفت که ما متوجه نشدیم امام رو به من کرد و فرمود ایمان نمی آوری به امامت من. من گفتم توبه می کنم و به امامت تو ایمان می آورم، آهو رفت در حالی که چشمانش پر از اشک بود.[4] در متنی که نقل شد از ضمانت امام به آهو به صراحت سخن نرفته است بلکه کرامتی که از امام نقل شده سخن گفتن به زبان آهو و آمدن آهو به محضر حضرت و کرنش کردن در مقابل امام است این دو روایت از خرائج و جرائح راوندی[5] نقل شده و مرحوم مجلسی نیز از او نقل کرده است.[6]
کرامات فراوانی از آن حضرت و قبر مطهرش در مشهد مقدس نقل شد و در کتاب ها هم ضبط گردیده در حدی است که قابل انکار نمی باشد از این رو آن چه در گذشته و در زمان حیات آن امام همام نقل شده باید به سندهای آن توجه کافی و استقصاي کامل صورت گیرد.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1ـ حضرت رضا ، آقاي فضل الله كمپاني.
2ـ امام رضا ، اسوة صراط مستقيم، حسن كافي.
3ـ زندگاني حضرت علي بن موسي الرضا ، ابوالقاسم سحاب.
4ـ زندگاني حضرت علي بن موسي الرضا ، عمادزاده..
5ـ زندگاني امام هشتم (كرامات رضويه)، علي اكبر مروج..
6ـ سرچشمه‌هاي نور، امام رضا ، واحد تدوين و نگارش سازمان تبليغات اسلامي.

پی نوشتها:
[1] . شیخ حر عاملی، اثبات الهدات، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ج 6، ص160ـ163.
[2] . شیخ مفید، الارشاد، چاپ اول، قم، آل البیت، 1413، ج 2، ص254.
[3] . عطاردی، عزیز الله، مسند امام رضا، کنگره امام رضا، 1406، ج 1، ص69.
[4] . خسروی، موسی، زندگانی امام هشتم، چاپ سوم، چاپ سعدی، 1370، ص 157.
[5] .قطب راوندی، الخرائج و الجرائح، ص 207.
[6] . مجلسی، بحارالانوار، چاپ دار الکتب الاسلامیه، ج 49، ص 52 ـ 53.
منبع: اندیشه قم