پرسش :

امام رضا (ع ) فرمود: کافر خوش رو از مومن ترش رو نزد خدا محبوبتر است؛ منظور از ترجیح کافر بر مؤمن در کلام امام علیه السلام چیست؟

پاسخ :
خوش اخلاقي نشانه ايمان است و کسي که خود را مومن مي داند ولي اخلاق بدي دارد در واقع ايمانش ضعيف است و انسان ها با ايمان خود به بهشت وارد مي شوند و کسي که ايمان ضعيفي داشته باشد نمي تواند در بهشت جايگاه والايي داشته باشد ، اما خوش اخلاقي حتي اگر از کافر هم پذیرفته است شاید معنایش این است که این عمل او ضایع نخواهد شد بلکه پاداشی دارد ؛ پیام اول این سخن این است که اخلاق خوب بسیار مهم وموضوعیت دارد در سعادت انسان ؛ پیام دیگر این سخن شریف این است که خوش اخلاقی یکی از ارکان ایمان است واگر کافراخلاق خوش داشته باشد وبا مردم خوشرویی کند ممکن است همین روش او سبب نجات وهدایت او باشد؛
و در حقيقت پیام اينگونه روايات این است که ايمان فقط گفتن شهادتين نيست ، بلکه ايماني واقعی است که همراه با عمل و کارهاي نيک و مورد پسند الهي باشد و خوش اخلاقي يکي از همين هاست .
روایات دیگری نیز در همین مضمون تایید کننده این روایت است :
1 - امام صادق عليه السلام مي فرمايد :
«صنائع المعروف و حسن البشر يكسبان المحبّة و يدخلان الجنّة، و البخل و عبوس الوجه يبعدان من اللَّه و يدخلان النّار»[1] ؛ «احسان هاى نيكو و خوشروئى، جلب محبت كنند و ببهشت در آورند، و بخل و ترشروئى، از خدا دور كنند و بدوزخ درآورند».
طبق اين حديث ممکن است مومن بد اخلاق در نهايت اهل آتش شود ، زيرا باعث رنجش ديگران مي شود و حق الناس به عهده اش مي آيد و روز قيامت مورد بازخواست الهي قرار مي گيرد .
2- امام صادق عليه السّلام فرمود: پدر بزرگوارم از آباء گرامش از على عليهم السّلام روايت كرده كه فرمود:
«رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله هنگامى كه يكى از اصحاب را غصه‏دار و مغموم‏ مي ديد با مزاح كردن او را مسرور مي ساخت و مى‏فرمود: خداوند كسى را كه به ترشروئى با برادرانش روبرو شود دشمن دارد».[2]
در نتيجه روايت نمي خواهد بگويد که کافر اگر خوش اخلاق باشد ، از مومن بهتر است و او را به بهشت مي برند ؛ کافر بخاطر کفرش مورد بازخواست الهي قرار خواهد گرفت ؛ بلکه چنين رواياتي هشداري است به مومنان که مراقب باشند با بد اخلاقي هاي خود مردم را اذيت نکنند و در آخرت اهل آتش نشوند و با بد اخلاقي هاي خود دشمن خدا نگردند که هم در آخرت اهل آتش مي شوند و هم در دنيا موجب سلب آسايش ديگران و هم بد اخلاقي ها باعث مي شود که غير مومنان به سمت دين نيايند مسبب اين دين گريزي ها همين فرد مومن باشد و کسي که با اخلاق بد خود باعث دين گريزي شود ، ديگر مومن نخواهد شد و ايمان فقط اين نيست که بگويد من بخدا و رسول وقيامت اعتقاد دارم و بلکه بايد در عمل اين اعتقاد را ثابت کند .مومنی که بد اخلاق است زیانش به جامعه اسلامی از کافر بیشتر است ؛ چون با اخلاق بد دین را بد نام می کند ؛ از اینرو که کافر زیانش کمتر از این مومن است لذا طبیعی است که برای کافر راه نجات وهدایتی خواهد بود امابرای مومن بد خلق راه نجاتی نخواهد بود.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1.شرح اصول کافی ، ملا صدرا .
2.شرح من لایحضر؛محمد تقی مجلسی .

پی نوشتها:
[1] . کليني ، محمد ؛ كافى ، ترجمه : جواد مصطفوى‏ ، تهران ، كتاب فروشى علميه اسلاميه‏ ، چاپ اول ، بي تا ، ج3 ، ص 162.
[2] . طباطبايي ، علامه سید محمد حسين ؛ سنن النبى صلى الله عليه و آله ، ترجمه : محمد هادي فقهي ، تهران‏ ، كتاب فروشى اسلاميه‏ ، چاپ هفتم ، 1378 ه . ش ، ص 61.
منبع: اندیشه قم