پرسش :

دلیل فرمایش امام حسن عسگري (ع) که ثواب زيارت امام رضا (ع)بيشتر از زيارت امام حسين (ع) است، چیست؟

پاسخ :
ائمه اطهار ـ عليهم السلام ـ یک حقيقت و نورند؛ جاي هيچ شک و ترديدي نیست. چنان که در ثواب زيارت آنها، مشترکاتي وجود دارد و ثواب زيارت هر يکي از آنان، اعطاي بهشت، جوار اولياء الله، شفاعت در روزي که دست از هر طرف کوتاه است، و چندين حج مقبول (به غير از حج واجب) و... با اين وصف، از امام کاظم ـ عليه السلام ـ درباره ثواب زيارت امام حسين ـ عليه السلام ـ و ديگر امامان سؤال مي شود، آن حضرت در پاسخ مي فرمايد: «زيارت امام حسين ـ عليه السلام ـ دارای برترین پاداش است ؛ ».[1]
امّا در باب افضليت زيارت امام رضا ـ عليه السلام ـ از زيارت امام حسين ـ عليه السلام ـ و دليل اين برتري، دو روايت در اين مورد در منابع مختلف روائي آمده است که علت برتري آن را غربت و دوري مکان و کم بودن زوار امام رضا ـ عليه السلام ـ ذکر شده است،
1- از علي بن مهزيار است که چنين آمده: «قلت لابي جعفر (ع) جعلت فداک، زيارة الرضا ـ عليه السلام ـ افضل ام زيارة أبي عبدالله الحسين ـ عليه السلام ـ ؟ فقال: زيارت ابي افضل، و ذالک أن ابا عبدالله ـ عليه السلام ـ يزوره کل الناس و ابي لا يزوره الا الخواص من الشيعة؛ علي بن مهريار مي گويد: به امام جواد ـ عليه السلام ـ عرض کردم فدايت گردم، آيا زيارت امام رضا ـ عليه السلام ـ افضل است يا زيارت ابي عبدالله الحسين ـ عليه السلام ـ ؟ فرمود: زيارت پدرم افضل است؛ براي اين که، همه مردم ابا عبدالله را زيارت مي کنند. امّا پدرم را زيارت نمي کند، مگر عده اي خاص از شيعيان».[2]
2- از عبدالعظيم حسني ـ عليه السلام ـ نقل شده است: «قال قلت لابي جعفر ـ عليه السلام ـ قد تحيّرت بين زيارة قبر ابي عبدالله و بين زياره ابيک ـ عليه السلام ـ بطوس، فما تري؟ فقال لي: و دموعه تسيل علي خديه، زوّار قبر ابي عبدالله ـ عليه السلام ـ کثيرون و زوّار قبر أبي بطوس قليلون؛ عبدالعظيم حسني گفت: به امام جواد ـ عليه السلام ـ عرض کردم، متحيّر ماندم ميان زيارت قبر ابي عبدالله الحسين ـ عليه السلام ـ و زيارت پدرت امام رضا ـ عليه السلام ـ که به کدام يک بروم. حضرت به من فرمود: در حالي که اشک بر گونه هاي مبارکش جاري شد، زوّار قبر امام حسين ـ عليه السلام ـ زياد است؛ امّا زوّار قبر پدرم به طوس بسيار اندک است».[3] اين روايت اشاره به غربت زمانی قبر امام رضا دارد. يعني هر قبري از اهل بیت که غريب است و زوّار ندارد، ثواب آن بيشتر است.
در بيان ديگر از امام کاظم ـ عليه السلام ـ نقل شده است «هر که قبر پسرم علي را زيارت کند، همانند آن است که همراه ما قبور همه ائمه ـ عليهم السلام ـ را زيارت کرده باشد؛ زيرا بالاترين مقام براي زائران قبر پسرم علي ـ عليه السلام ـ است».[4] شيخ صدوق(ره) علت اين برتري را همان غربت ذکر کرده است.[5]
در نتيجه: از ظاهر کلام امام ـ عليه السلام ـ چنين استفاده مي شود که علت برتري ثواب زيارت امام رضا ـ عليه السلام ـ نسبت به زيارت امام حسين ـ عليه السلام ـ همان غربت، تنهايي و کمی زائران امام رضا ـ عليه السلام ـ است. چون در زمان امام عسگری بيشترين شيعيان در مناطقی بودند که به مراقد برخی از ائمه نزديک بودند ، درحالیکه طوس و خراسان نسبت به مدينه و عراق نقطه اي دور ونسبت به مرکز جهان اسلام جمعیت شیعه کمتر بود ؛ لذا امام با این فرمایش شیعه را برای زیارت به خراسان تشویق می فرمود شهر چون در این زمانها قبر امام حسين ـ عليه السلام ـ زاران زياد دشت و امام رضا ـ عليه السلام ـ زائران کمتري دا شت.
نکته ديگر اين که، شايد به این علت باشد ، امامت امام حسين ـ عليه السلام ـ را تمام فرقه هاي شيعي قبول دارند همانند، چهار امامي (زيديه)، شش امامي (اسماعيليه)، و هفت امامي (واقفيه)، امّا امامت رضا ـ عليه السلام ـ را اين فرقه ها قبول ندارند، زیارت قبر امام رضا ـ عليه السلام ـ به منزله قبول ومعرفي شيعه ی دوازده امامي است چون هرکس به امامت آن حضرت معتقد باشد، امامت ائمه بعد از امام هشتم ـ عليه السلام ـ را نيز قبول دارد و اين به معنای معرفي شيعه 12 امامی مي باشد، لذا زيارت آن حضرت از نظر ثواب به جهت حکمتهای مختلف بيشتر منظور شده است..

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. حیات فکری سیاسی امامان شیعه؛رسول جعفریان.
2. سيره معصومين،سید محسن امین.

پی نوشتها:
[1]. کليني، محمد بن يعقوب، فروع کافي، ج4، ص570، باب 233 و ح3، دارلاضواء، بيروت، 1413ق؛ شيخ صدوق، عيون الاخبار الرّضا (ع)، باب 66، ص265، ح25، منشورات اعلمي، تهران، 13190ش.
[2]. حرّ عاملي، وسايل الشيعه، ج14، ص562، باب 85، ج1، بيروت، موسسه آل البيت (ع).
[3]. همان، ج2، ص563؛ عيون الاخبار الرضا (ع)، ج2، ص261، باب 26.
[4]. همان، ص564، باب 86، ح1؛ کليني، محمد بن يعقوب، فروع کافي، ج4، ص585، باب 87، ح4.
[5]. عيون الاخبار الرضا (ع)، ج2، ص259 ـ 264، باب 66، ذيل حديث 20.
منبع: اندیشه قم