پرسش :

چرا ولادت امام زمان علیه السلام مخفی بوده است؟

پاسخ :
شرح پرسش:
چرا ولادت امام زمان علیه السلام مخفی بوده، ولی در مورد ولادت امامان دیگر با وجود فشارهای زیاد چنین حالتی نبود؟

پاسخ:
زندگانی بزرگان دین و معصومان(ع) ویژگی هایی دارد که ابعاد زندگانی آنان را از افراد دیگر جامعه متمایز می کند. همین خصوصیات بستر پرسش ها را نیز فراهم می کند.
ابعاد زندگانی ائمه اطهار(ع) از شاخصه و ویژگی هایی برخوردار است که به طور قطع نمی توان علل آنها را درک نمود. زندگانی امام زمان(ع) نیز ویژگی هایی دارد که به گونه قِطع و جزم نمی توان درباره آنها اظهار نظر نمود، مانند علل غیبت حضرت.
در خصوص مخفی بودن ولادت نیز نمی توان به طور حتمی اظهار نظر نموده و علت آن را بیان کرد، ولی از برخی متون دینی استفاده می شود که علت مخفی بودن ولادت، نیز غیبت او به خاطر حفظ جان امام عصر بود، چرا که دربار عباسی می دانست که طبق احادیث، فرزند امام عسکری، قائم آل محمد است. چندین بار به خانه امام عسکری مأموران ریختند تا حضرت را پیدا کنند و به قتل برسانند!.[1]
وضعیت سیاسی و اجتماعی عصر امام حسن عسکری(ع) نشان می دهد که خلفای عباسی ـ به ویژه معتمد از امام وحشت داشتند، زیرا امام از جایگاه مهمی برخوردار بوده و مردم برای او احترام خاصی قایل بودند. وجود و حضور امام عسکری در صحنه جامعه با منافع و قدرت معتمد در تضاد بود، از این رو حضرت را سخت تحت فشار قرار داد و به شهادت رساند.[2]
از سوی دیگر معتمد عباسی از فرزندان و نسل امام عسکری(ع) نیز وحشت داشت، زیرا می دانست اگر فرزند او زنده بماند، خطر جدی برای حکومت او خواهد بود؛ از این رو با تدابیر ویژه سعی کرد از ولادت امام زمان(ع) جلوگیری نموده و حضرت را از بین ببرد.
یکی از نویسندگان درخصوص مخفی بودن ولادت امام زمان(ع) می نویسد:
در دوران عسکریین(ع) [امام هادی و امام عسکری] در میان حاکمان بنی عباس نگرانی عمیقی به وجود آمده بود. این نگرانی مربوط به اخبار و احادیث فراوانی بود که توسط پیامبر(ص) و ائمه(ع) بشارت به تولد فرزندی از امام حسن عسکری(ع) میداد که بر هم زننده اساس حکومت های باطل و واژگون کننده تاج و تخت ها است و دنیا را پر از عدل و داد خواهد کرد. از این رو، آن دو بزرگوار به ویژه امام حسن عسکری(ع) سخت تحت نظر بودند و دستگاه خلافت تلاش می کرد از تولد چنین فرزندی جلوگیری کند.
به همین علت بود که دوران حمل و تولد امام مهدی(عج) از مردم پنهان داشته می شد. به گفته امام رضا(ع) از ویژگی های آن حضرت ولادت پنهانی است.[3]
حکمت دیگر اخفای ولادت، پیروی از مشیت حق تعالی بود. چون خواست حضرت حق تعلق گرفته بود که آخرین حجت خدا تا زمان ظهور زنده بماند. به همین دلیل امام عسکری و حضرت مهدی موظف بودند از چشم دشمن خود را مخفی نگه دارند. چنان که از حمل نرجس خاتون حتی عمه امام حسن عسکری (ع) اطلاع نداشت، تا سحرگاه نیمه شعبان در کمال ناباوری حضرت متولد شد.
بنابراین فلسفه مخفی بودن ولادت امام مهدی(عج)، و زندگی مخفی حضرت در دوره پدر با زمینه سازی امامان پیشین و اخبار مهدویت توجیه می شود، که این امر درباره امام پیشین مطرح نبود. حکومت از مهدی موعود که به مقتضای روایات نابود کننده کاخ ستمگران است، وحشت داشت.

پی نوشت:
[1] اصول کافی، ج 1، ص 337؛ نعمانی، الغیبه، ص 166؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبه، ص 202.
[2] مهدی پیشوایی، سیره پیشوایان، ص 621.
[3] سید آقایی، تاریخ عصر غیبت، ص 42؛ مهدی پیشوایی، سیره پیشوایان، ص 622.

منبع: موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر علیه السلام