پرسش :

آيا از نظر دين مقدس اسلام، معيار خاصى براى نامگذارى كودك وجود دارد؟


پاسخ :
بله. با توجه به اهميت نام و اثر آن بر شخصيت كودك امامان معصوم عليهم‏ السلام به اين مسأله توجه جدى داشته ‏اند؛ به گونه‏ اى كه حتى پيش از تولد فرزند، براى او نامى بر مى ‏گزيده، و به پيروان خود نيز چنين توصيه كرده ‏اند.
در روايتى از امام صادق عليه‏السلام آمده است كه «فرزندان خود را پيش از تولد نامگذارى كنيد»؛ (1) همان گونه كه پيامبر گرامى صلى الله عليه و آله، فرزند فاطمه عليهاالسلام را پيش از تولد، محسن نام نهاد.
در انتخاب نام فرزند خود، نكات ذيل را در نظر بگيريد:
1. به محتوا و معناى نام كودك توجه داشته باشيد. ممكن است نامى از جهت لفظ و آهنگ زيبا باشد؛ اما معنايى نداشته باشد. به طور قطع فرزند شما در آينده از معناى نام خود سؤال خواهد كرد و ديگران نيز از او مى ‏پرسند و اگر بى‏ معنا باشد، از والدين خود شكوه خواهد كرد.
مشكل هنگامى دو چندان مى‏ شود كه نام فرزند معناى زشتى داشته باشد كه به طور قطع احساس حقارت خواهد كرد؛ به همين دليل، رسول گرامى اسلام، نام‏ هاى با معناى زشت را تغيير مى ‏داد.
آن بزرگوار با نام‏ هايى چون حجر (سنگ)، ذئب (گرگ)، كلب (سگ)، كليب (توله سگ)، هيثم (بچه كركس)، عنتر (خرمگس) و... موافق نبود و آن‏ها را تغيير مى‏ داد.
حضرت نام قليل (كم) را به كثير (فراوان)، عاصيه (گناهكار) را به جميله (زيبا)، عبدالعزى (بنده بت) را به عبدالله (بنده خدا)، و عبدالشمس (بنده خورشيد) را به عبدالوهاب (بنده بخشنده) تبديل كرد.
ممكن است خود نام و معناى آن مشكلى نداشته باشد؛ اما مانند اسكندر و چنگيز و تيمور يادآور جنايت و خونريزى باشد.
2. دست كم يكى از فرزندان خود را با نام زيباى «محمد» بناميد. حضرت فرمود:
كسى كه 4 فرزند داشته باشد و برخى از آن‏ها را به نام من ننامد، در حق من جفا كرده است. (2) نهادن نام امامان و معصومان بر فرزند، باعث بركت زندگى مى‏ شود. براساس روايات، «در خانه‏اى كه نام محمد، احمد، على، حسن، حسين، جعفر، طالب، عبدالله و فاطمه باشد، فقر داخل نمى‏ شود». (3)
3. بكوشيد نام‏ هاى ارزشى و منطبق با فرهنگ ملى - اسلامى را بر فرزند خود بگذاريد؛ البته مقصود از فرهنگ ملى، اسامى ايرانى الاصل عجيب، و فرهنگ اسلامى، نام‏ هاى پيچيده و غير متداول نيست.
انتخاب نام ‏هاى غربى و ناسازگار با فرهنگ خودى، نشانه خودكم‏بينى و در واقع براى پر كردن چاله ‏هاى شخصيتى است. گر چه خودباختگان، اين گونه نام‏ها را بيشتر مى‏ پسندند، توجه داشته باشيد كه در جامعه و بين نزديكان شما افرادى ارزش مدار نيز وجود دارند كه اين گونه نام‏ها را نمى ‏پسندند و ممكن است در برخورد آنان با فرزند شما تأثيرگذار باشد.
نام فرزندان ما بايد آنان را به سمت بندگى خداوند بكشاند. شخصى درباره نام فرزند خود با امام صادق عليه‏السلام مشورت كرد، حضرت فرمود:
سمه باسماء من العبوديه. (4)
4. بر فرزندتان نام زيبا بنهيد. امام كاظم عليه‏السلام فرمود:
نخستين نيكى پدر اين است كه براى فرزندش نام زيبايى را برگزيند. (5)
5. به تناسب نام و نام خانوادگى توجه داشته باشيد و در صورت امكان، نام را بر فرزند خود بگذاريد كه با فاميل، تركيب زيبا و پر محتوايى را بسازند؛ مانند كيمياى معرفت، ريحانه بهشتى، مائده آسمانى، نسيم بهارى، جواد بخشنده، كوثر محمدى و....
براى فاميل دو جزئى، نام يك جزئى و براى فاميل يك جزئى، نام دو جزئى مناسب‏تر است.
6. در انتخاب اسم به اين نكته نيز توجه كنيد كه تا حد امكان، زمينه تبديل و تحريف و دم بريده كردن آن وجود نداشته باشد.
7. از قرار دادن نام‏ هاى دشوار و طولانى كه ممكن است به چند صورت نوشته يا خوانده شوند، بپرهيزيد.

پی نوشتها:
1. همان، ص 18.
2. حسين نورى، مستدرك الوسائل، ج 15، ص 129.
3. كلينى، فروع كافى، ج 6، ص 19.
4. همان.
5. حر عاملى، وسائل الشيعه، ج 15، ص 122.
منبع:سايت انوار طاها