پرسش :

اگر بنا بود که انسان در بهشت زندگی کند، چرا زمین و هرچه در آسمانها و زمین هست از جمله حیوانات منقرض شده برای او خلق شده است؟

پاسخ :
شرح پرسش:
اگر بنا بود انسان در بهشت زندگی کند، برای چه قبل از آن زمین را خلق کرد. وقتی بنا بود انسان در بهشت زندگی کند، دیگر لازم نبود زمین و هرچه در آسمانها و زمین هست از جمله حیوانات منقرض شده مثل دایناسورها برای او خلق شود؟

پاسخ:
خلقت انسان از همان ابتدا به منظور رسیدن با اختیار و اراده به کمال و سعادت بوده است.[1] اما پرسش این است که بهشت آدم کدام بهشت بود؟ آیا انسان برای زندگی در بهشت آفریده شده است یا برای زندگی در دنیا؟
اگرچه بعضى بهشت آدم را بهشت موعود نیکان و پاکان مى ‏دانند، ولى ظاهر این است که آن بهشت نبوده، بلکه یکى از باغ هاى پر نعمت و روح‏افزاى یکى از مناطق سر سبز زمین بوده است؛ زیرا اولا: بهشت موعود، نعمت جاودانى است که در آیات بسیارى از قرآن به این جاودانگى بودنش اشاره شده، و بیرون رفتن از آن ممکن نیست. ثانیا: ابلیس آلوده و بى‏ایمان را در آن بهشت راهى نخواهد بود؛ زیرا آن جا نه جای وسوسه ‏هاى شیطانى و نه جای نافرمانى خداست.
ثالثا: در روایاتى که از طرق اهل بیت (ع) بما رسیده، این موضوع صریحا آمده است.
یکى از راویان حدیث مى ‏گوید: از امام صادق (ع) راجع به بهشت آدم پرسیدم امام (ع) در جواب فرمود: باغى از باغ هاى دنیا بود که خورشید و ماه بر آن مى‏ تابید، و اگر بهشت جاودان بود هرگز آدم از آن بیرون رانده نمى ‏شد[2].
و از این جا روشن مى ‏شود که منظور از هبوط و نزول آدم به زمین نزول مقامى است، نه مکانى؛ یعنى از مقام ارجمند خود و از آن بهشت سر سبز پائین آمد.
این احتمال نیز داده شده که این بهشت در یکى از کرات آسمانى بود. هر چند بهشت جاویدان نبوده، در بعضى از روایات اسلامى نیز اشاره به بودن این بهشت در آسمان شده است، ولى ممکن است کلمه ی سماء ( آسمان ) در این گونه روایات اشاره به مقام بالا باشد، نه مکان بالا.
به هر حال شواهد فراوانى نشان مى‏دهد که این بهشت غیر از بهشت سراى دیگر است؛ چرا که آن پایان سیر انسان است و این آغاز سیر او بود. این مقدمه ی اعمال و برنامه ‏هاى اوست و آن نتیجه ی اعمال و برنامه‏ هایش.[3]
با توجه به این که آدم براى زندگى در روى زمین آفریده شده بود و بهشت نیز منطقه ی سرسبز و پر نعمتى از همین جهان بود، هبوط و نزول آدم در این جا به معناى نزول مقامى است نه مکانى؛ یعنى خداوند مقام او را به خاطر ترک اولى تنزل داد و از آن همه نعمت هاى بهشتى محروم ساخت و گرفتار رنج هاى این جهان کرد.[4]
پس اگر چنین است، خلقت آسمان و زمین و همه موجودات آن، برای انسان بوده است تا در این بستر به کمال نهایی خود برسد. خداوند می فرماید: «اوست که هر چه در زمین است براى شما خلق کرد آن گاه قصد آفرینش آسمان را نمود و هفت آسمان را بر پا داشت و او به همه چیز داناست.»[5] انقراض برخی از موجودات نیز به این هدف عالی خدشه ای وارد نمی کند؛ زیرا اتفاقات فراوانی در دنیا می تواند رخ دهد که باعث انقراض بعضی از موجودات شود. انقراض موجودات به حدی نبوده که زمین صلاحیت زندگی کردن نسل آدم بر رویش را از دست بدهد. چه بسا آنان در هموار سازی زمین برای انسان، نقش خود را انجام داده و سپس از بین رفته اند.

پی نوشتها:
[1] ملک،2.
[2] تفسیر نور الثقلین، ج1، ص62.
[3] تفسیر نمونه، ج1، ص187.
[4] تفسیر نمونه، ج13، ص333.
[5] بقره/24
منبع: www.islamquest.net