پرسش :

ماهيّت استخدام دولتى چيست؟ با توجّه به اين كه حقوق كارمند با گذشت زمان تغيير مى‌‏يابد و دولت اعتباراتى را در تعيين زمان بازنشستگى او دارد؟


پاسخ :
استخدام دولتى ظاهراً داخل عقد اجاره‏ است و تغییراتى که در جهت سال‌هاى خدمت و ساعات کار و جدول حقوقى پیدا مى‌‏شود، مشکلى در این عقد اجاره‏ ایجاد نمى‏‌کند و مى‏‌توان آنها را از دو راه تصحیح کرد: الف) از طریق وکالت، به این معنا که کارمند از آغاز، خود را به عنوان سى سال با حقوق فعلى و ساعات کار مشخص در خدمت دولت قرار مى‌‏دهد و عقد اجاره (به صورت انشاى لفظى و یا معاطات) انجام مى‏‌گیرد، سپس وکالت مطلّق‌ه‏اى به دولت مى‌‏دهد که اگر خواست در 25 سالگى یا کمتر یا بیشتر این قرارداد اجاره را فسخ کند و نیز وکالت مى‌‏دهد که ساعات کار و حتّى مقدار حقوق و مزایا را طبق جدول‌هاى عادلان‌ه‏اى که خودش تنظیم مى‌‏کند تغییر دهد و در حقیقت اجاره جدیدى را بر اساس حقوق و مزایاى فعلى ترتیب دهد بنابراین در قرارداد ابتدایى باید این مسائل قید شود که «کارمند» چنین وکالتى را در چهارچوبه ضوابط هر زمان به دولت داده است و این مسائل هنگام استخدام باید تفهیم شود و از آنجا که دولت شخصیّت حقوقى دارد، همان گونه که مى‌‏تواند مالک بشود، مى‏‌تواند طرف وکالت نیز واقع شود. ب) این تغییرات را از طریق شرط ضمن عقد نیز مى‌‏توان تصحیح کرد، به این معنا که در قرارداد نخستین، شرط مى‌‏شود که دولت در هر زمانى بخواهد، مى‌‏تواند این قرارداد را (مثلا طبق ضوابطى که در مجلس شوراى اسلامى یا هیات دولت تصویب مى‏‌شود) فسخ کند و کارمند را بازنشست کند و یا این که کارمند شرط مى‏‌کند که باید مبلغى اضافه بر آنچه در قرارداد آمده طبق جدول‌هایى که دولت یا مجلس تصویب مى‏‌کند به او بپردازد. درست است که این شرط داراى ابهام است ولى ابهام آن در حدّى نیست که‏اهل عرف بر آن اقدام نکنند و ما بیش از این در باب شروط ضمن عقد دلیل نداریم.

منبع: makarem.ir