پرسش :
بنده نسبت به انتخاب همسر بسيار نگرانم و هميشه از اين ميترسم كه نكند فردي بد و بي ايمان به خواستگاري من بيايد و ازدواج كنم چه دعاهايي به درگاه خداوند كنم كه فرد مقابلم فردي متدين با ايمان و با صداقت باشد؟
پاسخ :
1. دغدغه خاطر و تلاش شما براي انتخاب راه درست آغاز زندگي مشرك، قابل ستودن است و اينكه در ملاكهاي خود ايمان فرد مقابل را بر شمرديد،نشان از تدين و آگاهي شما از آثار مثبت دينداري دارد
2. توجه و برنامه ريزي براي آينده و پيش بيني حوادث و اتفاقات بسيار مطلوب و عاقلانه است.امام علي ـ عليه السّلام ـ در جمله اي كوتاه، آيندهنگري و برنامه ريزي و تفكر قبل از شروع كارها را نشانه خردورزي بر ميشمارند.[1]
اين امر فوائد فراواني دارد كه در كلام معصومين ـ عليهم السّلام ـ بدان اشاره شده است مانند جلوگيري از اشتباه و لغزش[2]، تصميم گيري صحيح و اثر بخش[3]، مصونيت از پشيماني[4] و .....
3. اين امر نبايد به نگراني و وسواس و تشويش خاطر افراطي بدل شود. انسان آزاد است و خود با انتخابهاي خود به زندگي و خوشبختي و بدبختي خود رنگ ميدهد. بر اين اساس بجاي نگراني بي مورد، با مشورت، مطالعه كتب مربوطه و با تسلط بر فكر خود، در پي چاره و راه حل منطقي باشيد. كما اينكه نگاشتن همين نامه، نشان دهنده آن است كه اسير احساسات نميشويد و سعي ميكنيد خود را براي آينده آماده نمائيد.
4.هر چند برنامه ريزي و انديشه در امور مفيد است ولي در هر حال ما بايد به خداوند توكل داشته باشيم. در ادبيات روائي و سخنان معصومين ـ عليهم السّلام ـ ريشه اين باور و اين اتكا، از اعماق دل و از زواياي ايمان و شناخت حقيقي خداوند متعال سرچشمه ميگيرد. در متون ديني ما با چنين عناوين و واژگاني از توكل به خدا، نام برده شده است: بهترين تكيه گاه،[5] دژ حكمت[6]، بهترين رفتار و عمل،[7] بي نيازي و كفايت[8]، برترين توشه و همراه[9]، باز شدن مسيرهاي رشد و پيروزي[10]، مايه قوت قلب و آرمش رواني[11]، مايه رهائي از اضطراب و افسردگي و ديگر مشكلات رواني و خلاصه سلامت رواني[12]، روشن شدن شبهات و گرههاي زندگي در ناملايمات[13]. بر اين اساس در كنار تفكر، مشورت و مطالعه، سپردن امور به خداوند ميتواند به همه نگرانيهاي بي پايه ما پايان ببخشد.
5. قرآن كريم در سورة طلاق آية 2 ميفرمايد من يتق الله يجعل له مخرجا و يرزقه من حيث لا يحتسب. طبق اين آيه شريفه خداوند هميشه ياور افراد با تقواست و زندگي او را به نحو احسن و آن طور كه مصلحت اوست سامان ميدهد (البته خود فرد نيز بايد تلاش و برنامه ريزي داشته باشد).
6. بر فرض كه خواستگاري بي ايمان تقاضاي ازدواج نمايد؛ بايد با تدبير و مشورت بزرگان ناصح و دلسوز، او را رد نمود. البته نبايد زود قضاوت كنيد. تحقيق در مورد اخلاق و ايمان و ديگر ويژگيهاي اساسي را بايد دقيق باشد در تحقيق بايد دوستان، همسايهها، محل كار، تحصيل او صورت بگيرد (بدون عجله)
7. البته آرماني و ايده آل فكر نكنيد. چرا كه همه ما انسانها داراي نقصها و محدوديتهائي هستيم. در انتخاب همسر بر ملاكهاي اصلي و بنيادين تكيه و اصرار داشته باشيد.[14]
8. اولين ملاك در نگاه روايات تدين و ايمان خواستگار است. رسول اكرم (صلي الله عليه و آله) در پاسخ كسي كه در اين باره راهنمائي خواسته بود دينداري همسر را محوريترين ملاك بر ميشمارند[15]. و در سخنراني اي كه براي مردم انجام فرمودند صرف زيبائي و زيباروئي را كافي ندانستهاند و اخلاق و شرافت و بزرگ منشي خانوادگي را مهمتر از آن برشمردند[16] و نيز امام ششم ـ عليه السّلام ـ در كلامي گهربار ازدواج بر مبناي مال و جمال را ناموفق دانسته و فرمودند كه اگر انسان بخاطر دينداري كسي با او ازدواج نمايد؛خداوند هم مال و هم جمال روزي او خواهد نمود.[17]
خلاصه آنكه در نظر صاحب نظران معيارهاي انتخاب همسر را ميتوان دو قسمت دانست: معيارهائي كه ركن و اساساند و براي يك زندگي موفق لازم ميباشند كه به ذكر نام آنان بسنده مينمائيم: تدين، اخلاق نيك و شرافت
خانوادگي و ملاكهائي كه شرط كمال زندگي مشتركاند و با آنها زندگي بهتر ميشود مانند: عقل و خرد، سلامت جسمي و رواني، زيبائي، علم و سواد. يكي ديگر از مهمترين معيارها همتائي، سنخيت و تناسب با همديگر در سن، تحصيلات، فرهنگ، از بعد جسماني و روحي، اقتصادي، اجتماعي، سياسي، ديني و....) است كه متأسفانه گاهي ناديده انگاشته ميشود.[18]
9. رد كردن خواستگار نامطلوب و كسي كه اصلا با هيچ يك از معيارهاي اساسي و ديني شما سازگار نيست، نبايد خيلي سخت و دور از انتظار باشد. هم بايد در خود اين آمادگي را فراهم نمائيد و هم با گفتگوي صميمانه و تبادل نظر با خانواده مخصوصا پدر و مادر هم از تجربيات و اطلاعات آنها بهره گيريد و هم نظرات و ملاكهاي خود را در انتخاب همسر، بيان داريد. در اين صورت هيچ نگراني وجود نخواهد داشت كه «نكند فردي بد و بدون ايمان به خواستگاري من بيايد و ازدواج كنم» چرا كه شما با همكاري خانواده آماده ردّ اين گزينه نا مطلوب هستيد.
10. در صورت امكان و علاقه، ادامه تحصيل دهيد و مهارتهاي زندگي مانند خياطي، آشپزي، گل سازي و .... را فرا بگيريد. مطمئن باشيد كه نجابت، ايمان، اخلاق و ديگر شايستگيها و مهارتهاي يك دختر مومن مجموعهاي از ويژگيها را فراهم ميآورد كه شرايط انتخاب خواستگاري هم سنگ وي را فراهم ميآورند
11.بعد از نمازها دعا كنيد براي همه جوانها – هر چند فارسي- و به ائمه هدي(سلام الله عليهم) و مخصوصا حضرت مهدي (ارواحنا فداه) متوسل شويد و بدانيد كه طبق فرمايش خود حضرت، او از حال ما غافل نيست. همچنين دعاي مادر، براي عاقبت به خيري فرزند و خوشبختي وي، بسيار موثر است. ما نيز براي موفقيت و سعادت شما به درگاه ايزد منان، دست به دعا بر ميداريم.
12. اگر ممكن است ميتوانيد از واسطهاي امين راز دار و مؤمن بخواهيد كه اگر خواستگار مؤمني بود شما آمادگي ازدواج با ايشان را داريد
سخن آخر:
رسول اكرم (صلي الله عليه و آله) با توجه به اينكه همسر بايد متناسب با فرد باشد؛ چرا كه در تربيت و رشد فرزندان موثر است؛ در سخني نوراني به امر گزينش و انتخاب همسر و بررسي جوانب امر و تصميمگيري صحيح، توصيه ميفرمايد.[19]
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1.مظاهری، علی اكبر، جوانان و انتخاب همسر، قم: پارسیان، 1390.
2.امینی، ابراهیم، انتخاب همسر، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، 1387.
3.مشکینی اردبیلی، علی اکبر، ازدواج در اسلام، ترجمة: احمد جنتی، قم: موسسه الهادی، مرکز چاپ و نشر قرآن کریم، 1385.
4.رشید پور، مجید، مراحل ازدواج در اسلام، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، 1368.
پی نوشت ها:
[1]. شرح فارسي غرر، تنظيم جلال الدين محدث، دانشگاه تهران 1373، ج 6 ح 9320.
[2]. شرح غرر ج 1 ح 1482.
[3]. شرح غرر ج 2 ح 3095.
[4]. شرح غرر ج 1 ح 1417.
[5]. عبد الواحد بن محمد تميمي آمدي، غرر الحكم و درر الكلم، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي قم، 1366 شمسي ص 196 ح 3855: التوكل خير عماد.
[6]. غرر ص 196 ح 3856 : التوكل حصن الحكمه.
[7]. غرر الحكم ص 196 ح 5738 : التوكل افضل عمل.
[8]. غرر الحكم ح 3867 التوكل كفايه.
[9]. غرر الحكم ح 3878 التوكل بضاعة.
[10]. غرر الحكم ح 3886 من توكل علي الله تسهلت له الصعاب. و نيز ح 3888 من توكل علي الله ذلت له الصعاب و تسهلت له الاسباب و تبوا الخفض و الكرامة.
[11]. غرر الحكم ح 3879 اصل قوة القلب التوكل علي الله.
[12]. غرر الحكم ح 3885 ليس للمتوكل عناء و نيز ح 3889 كيف تخلص من عناء الحرص من لم يصدق توكله.
[13]. غرر الحكم ح 3887 من توكل علي الله اضائت له الشبهات و كفي المونات و امن التبعات.
[14]. همانطور كه در پاسخ به سوال ديگر شما توضيح داده شد.
[15]. الكافي ج:5 ص 332 (باب فضل من تزوج ذات دين و كراهة من تزوج للمال) ح 1: فقال له رسول الله ص انكح و عليك بذات الدين تربت يداك.
[16]. الكافي ج: 5 ص: 332 (باب اختيار الزّوجة)ح 4 قام رسول الله ص خطيبا فقال ايها النّاس ايّاكم و خضراء الدّمن قيل يا رسول الله و ما خضراء الدمن قال المراه الحسناء في منبت السّوء.
[17]. الكافي ج: 5 ص 332 (باب فضل من تزوّج ذات دين و كراهة من تزوج للمال ) ح 3: عن أبي عبد الله ـ ـ عليه السّلام ـ قال إذا تزوج الرّجل المراة لجمالها أو مالها وكل إلي ذلك و إذا تزوجها لدينها رزقه الله الجمال و المال.
[18]. براي مطالعه بيشتر ر. ك:جوانان و انتخاب همسر؛ علي اكبر مظاهري؛ پارسايان چاپ 22، 1383، فصل 5. و نيز ر. ك: انتخاب همسر؛ ابراهيم اميني؛ شركت چاپ و نشر بين الملل(امير كبير ) 1378 ص 97 به بعد.
[19]. الكافي ج: 5 ص : 332 (باب اختيار الزوجه) ح 3:قال رسول الله ص انكحوا الاكفاء و انكحوا فيهم و اختاروا لنطفكم.
منبع: اندیشه قم
1. دغدغه خاطر و تلاش شما براي انتخاب راه درست آغاز زندگي مشرك، قابل ستودن است و اينكه در ملاكهاي خود ايمان فرد مقابل را بر شمرديد،نشان از تدين و آگاهي شما از آثار مثبت دينداري دارد
2. توجه و برنامه ريزي براي آينده و پيش بيني حوادث و اتفاقات بسيار مطلوب و عاقلانه است.امام علي ـ عليه السّلام ـ در جمله اي كوتاه، آيندهنگري و برنامه ريزي و تفكر قبل از شروع كارها را نشانه خردورزي بر ميشمارند.[1]
اين امر فوائد فراواني دارد كه در كلام معصومين ـ عليهم السّلام ـ بدان اشاره شده است مانند جلوگيري از اشتباه و لغزش[2]، تصميم گيري صحيح و اثر بخش[3]، مصونيت از پشيماني[4] و .....
3. اين امر نبايد به نگراني و وسواس و تشويش خاطر افراطي بدل شود. انسان آزاد است و خود با انتخابهاي خود به زندگي و خوشبختي و بدبختي خود رنگ ميدهد. بر اين اساس بجاي نگراني بي مورد، با مشورت، مطالعه كتب مربوطه و با تسلط بر فكر خود، در پي چاره و راه حل منطقي باشيد. كما اينكه نگاشتن همين نامه، نشان دهنده آن است كه اسير احساسات نميشويد و سعي ميكنيد خود را براي آينده آماده نمائيد.
4.هر چند برنامه ريزي و انديشه در امور مفيد است ولي در هر حال ما بايد به خداوند توكل داشته باشيم. در ادبيات روائي و سخنان معصومين ـ عليهم السّلام ـ ريشه اين باور و اين اتكا، از اعماق دل و از زواياي ايمان و شناخت حقيقي خداوند متعال سرچشمه ميگيرد. در متون ديني ما با چنين عناوين و واژگاني از توكل به خدا، نام برده شده است: بهترين تكيه گاه،[5] دژ حكمت[6]، بهترين رفتار و عمل،[7] بي نيازي و كفايت[8]، برترين توشه و همراه[9]، باز شدن مسيرهاي رشد و پيروزي[10]، مايه قوت قلب و آرمش رواني[11]، مايه رهائي از اضطراب و افسردگي و ديگر مشكلات رواني و خلاصه سلامت رواني[12]، روشن شدن شبهات و گرههاي زندگي در ناملايمات[13]. بر اين اساس در كنار تفكر، مشورت و مطالعه، سپردن امور به خداوند ميتواند به همه نگرانيهاي بي پايه ما پايان ببخشد.
5. قرآن كريم در سورة طلاق آية 2 ميفرمايد من يتق الله يجعل له مخرجا و يرزقه من حيث لا يحتسب. طبق اين آيه شريفه خداوند هميشه ياور افراد با تقواست و زندگي او را به نحو احسن و آن طور كه مصلحت اوست سامان ميدهد (البته خود فرد نيز بايد تلاش و برنامه ريزي داشته باشد).
6. بر فرض كه خواستگاري بي ايمان تقاضاي ازدواج نمايد؛ بايد با تدبير و مشورت بزرگان ناصح و دلسوز، او را رد نمود. البته نبايد زود قضاوت كنيد. تحقيق در مورد اخلاق و ايمان و ديگر ويژگيهاي اساسي را بايد دقيق باشد در تحقيق بايد دوستان، همسايهها، محل كار، تحصيل او صورت بگيرد (بدون عجله)
7. البته آرماني و ايده آل فكر نكنيد. چرا كه همه ما انسانها داراي نقصها و محدوديتهائي هستيم. در انتخاب همسر بر ملاكهاي اصلي و بنيادين تكيه و اصرار داشته باشيد.[14]
8. اولين ملاك در نگاه روايات تدين و ايمان خواستگار است. رسول اكرم (صلي الله عليه و آله) در پاسخ كسي كه در اين باره راهنمائي خواسته بود دينداري همسر را محوريترين ملاك بر ميشمارند[15]. و در سخنراني اي كه براي مردم انجام فرمودند صرف زيبائي و زيباروئي را كافي ندانستهاند و اخلاق و شرافت و بزرگ منشي خانوادگي را مهمتر از آن برشمردند[16] و نيز امام ششم ـ عليه السّلام ـ در كلامي گهربار ازدواج بر مبناي مال و جمال را ناموفق دانسته و فرمودند كه اگر انسان بخاطر دينداري كسي با او ازدواج نمايد؛خداوند هم مال و هم جمال روزي او خواهد نمود.[17]
خلاصه آنكه در نظر صاحب نظران معيارهاي انتخاب همسر را ميتوان دو قسمت دانست: معيارهائي كه ركن و اساساند و براي يك زندگي موفق لازم ميباشند كه به ذكر نام آنان بسنده مينمائيم: تدين، اخلاق نيك و شرافت
خانوادگي و ملاكهائي كه شرط كمال زندگي مشتركاند و با آنها زندگي بهتر ميشود مانند: عقل و خرد، سلامت جسمي و رواني، زيبائي، علم و سواد. يكي ديگر از مهمترين معيارها همتائي، سنخيت و تناسب با همديگر در سن، تحصيلات، فرهنگ، از بعد جسماني و روحي، اقتصادي، اجتماعي، سياسي، ديني و....) است كه متأسفانه گاهي ناديده انگاشته ميشود.[18]
9. رد كردن خواستگار نامطلوب و كسي كه اصلا با هيچ يك از معيارهاي اساسي و ديني شما سازگار نيست، نبايد خيلي سخت و دور از انتظار باشد. هم بايد در خود اين آمادگي را فراهم نمائيد و هم با گفتگوي صميمانه و تبادل نظر با خانواده مخصوصا پدر و مادر هم از تجربيات و اطلاعات آنها بهره گيريد و هم نظرات و ملاكهاي خود را در انتخاب همسر، بيان داريد. در اين صورت هيچ نگراني وجود نخواهد داشت كه «نكند فردي بد و بدون ايمان به خواستگاري من بيايد و ازدواج كنم» چرا كه شما با همكاري خانواده آماده ردّ اين گزينه نا مطلوب هستيد.
10. در صورت امكان و علاقه، ادامه تحصيل دهيد و مهارتهاي زندگي مانند خياطي، آشپزي، گل سازي و .... را فرا بگيريد. مطمئن باشيد كه نجابت، ايمان، اخلاق و ديگر شايستگيها و مهارتهاي يك دختر مومن مجموعهاي از ويژگيها را فراهم ميآورد كه شرايط انتخاب خواستگاري هم سنگ وي را فراهم ميآورند
11.بعد از نمازها دعا كنيد براي همه جوانها – هر چند فارسي- و به ائمه هدي(سلام الله عليهم) و مخصوصا حضرت مهدي (ارواحنا فداه) متوسل شويد و بدانيد كه طبق فرمايش خود حضرت، او از حال ما غافل نيست. همچنين دعاي مادر، براي عاقبت به خيري فرزند و خوشبختي وي، بسيار موثر است. ما نيز براي موفقيت و سعادت شما به درگاه ايزد منان، دست به دعا بر ميداريم.
12. اگر ممكن است ميتوانيد از واسطهاي امين راز دار و مؤمن بخواهيد كه اگر خواستگار مؤمني بود شما آمادگي ازدواج با ايشان را داريد
سخن آخر:
رسول اكرم (صلي الله عليه و آله) با توجه به اينكه همسر بايد متناسب با فرد باشد؛ چرا كه در تربيت و رشد فرزندان موثر است؛ در سخني نوراني به امر گزينش و انتخاب همسر و بررسي جوانب امر و تصميمگيري صحيح، توصيه ميفرمايد.[19]
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1.مظاهری، علی اكبر، جوانان و انتخاب همسر، قم: پارسیان، 1390.
2.امینی، ابراهیم، انتخاب همسر، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، 1387.
3.مشکینی اردبیلی، علی اکبر، ازدواج در اسلام، ترجمة: احمد جنتی، قم: موسسه الهادی، مرکز چاپ و نشر قرآن کریم، 1385.
4.رشید پور، مجید، مراحل ازدواج در اسلام، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، 1368.
پی نوشت ها:
[1]. شرح فارسي غرر، تنظيم جلال الدين محدث، دانشگاه تهران 1373، ج 6 ح 9320.
[2]. شرح غرر ج 1 ح 1482.
[3]. شرح غرر ج 2 ح 3095.
[4]. شرح غرر ج 1 ح 1417.
[5]. عبد الواحد بن محمد تميمي آمدي، غرر الحكم و درر الكلم، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي قم، 1366 شمسي ص 196 ح 3855: التوكل خير عماد.
[6]. غرر ص 196 ح 3856 : التوكل حصن الحكمه.
[7]. غرر الحكم ص 196 ح 5738 : التوكل افضل عمل.
[8]. غرر الحكم ح 3867 التوكل كفايه.
[9]. غرر الحكم ح 3878 التوكل بضاعة.
[10]. غرر الحكم ح 3886 من توكل علي الله تسهلت له الصعاب. و نيز ح 3888 من توكل علي الله ذلت له الصعاب و تسهلت له الاسباب و تبوا الخفض و الكرامة.
[11]. غرر الحكم ح 3879 اصل قوة القلب التوكل علي الله.
[12]. غرر الحكم ح 3885 ليس للمتوكل عناء و نيز ح 3889 كيف تخلص من عناء الحرص من لم يصدق توكله.
[13]. غرر الحكم ح 3887 من توكل علي الله اضائت له الشبهات و كفي المونات و امن التبعات.
[14]. همانطور كه در پاسخ به سوال ديگر شما توضيح داده شد.
[15]. الكافي ج:5 ص 332 (باب فضل من تزوج ذات دين و كراهة من تزوج للمال) ح 1: فقال له رسول الله ص انكح و عليك بذات الدين تربت يداك.
[16]. الكافي ج: 5 ص: 332 (باب اختيار الزّوجة)ح 4 قام رسول الله ص خطيبا فقال ايها النّاس ايّاكم و خضراء الدّمن قيل يا رسول الله و ما خضراء الدمن قال المراه الحسناء في منبت السّوء.
[17]. الكافي ج: 5 ص 332 (باب فضل من تزوّج ذات دين و كراهة من تزوج للمال ) ح 3: عن أبي عبد الله ـ ـ عليه السّلام ـ قال إذا تزوج الرّجل المراة لجمالها أو مالها وكل إلي ذلك و إذا تزوجها لدينها رزقه الله الجمال و المال.
[18]. براي مطالعه بيشتر ر. ك:جوانان و انتخاب همسر؛ علي اكبر مظاهري؛ پارسايان چاپ 22، 1383، فصل 5. و نيز ر. ك: انتخاب همسر؛ ابراهيم اميني؛ شركت چاپ و نشر بين الملل(امير كبير ) 1378 ص 97 به بعد.
[19]. الكافي ج: 5 ص : 332 (باب اختيار الزوجه) ح 3:قال رسول الله ص انكحوا الاكفاء و انكحوا فيهم و اختاروا لنطفكم.
منبع: اندیشه قم
تازه های پرسش و پاسخ
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}