پرسش :

چرا بر خلاف بعضی کشورهای اسلامی، حجاب در جامعه ما از طرف حکومت اجباری است؟ آیا اینکه آن دنیا زنان بی حجاب را با موی خودشان دار می زنند صحیح است؟

پاسخ :
مشروعیت حجاب از منظر اسلام
اصل وجوب حجاب برای زن و این که اعضای بدنش از جمله موهایش را از نامحرم بپوشاند یک امر مسلّم و ضروری دین به شمار می آید. آیات و روایاتی وجود دارند که به صراحت دلالت بر وجوب حجاب برای زن دارند. این که برخی از کشورها به ظاهر، اسم اسلامی بر روی خود گذاشته اند دلیل بر اسلامی بودن حکومت آن ها نیست و ملاک و معیار برای ما شیعیان که خود را مسلمان واقعی می دانیم نمی باشد و عملکرد مسلمانان گاهی چندان با اسلام واقعی مطابقت ندارد.
فقهای شیعه، پوشیده بودن تمام بدن زن را در مقابل نامحرم واجب دانسته و فقط دستها تا مچ و گردی صورت را استثناء کرده اند. پس با عنایت به آیات و روایات در می یابیم که بی حجابی و عدم رعایت حدّ شرعی حجاب از طرف زنان گناه محسوب شده و دارای عذاب اخروی است.
خداوند متعال در آیه 59 سوره احزاب می فرمایند: «ای پیامبر به همسرانت و دخترانت و به زنان مؤمنان بگو بخشی از مقنعه های خویش را به خود نزدیک کنند تا گردن و سینه آنان آشکار نشود». در شأن نزول این آیه مفسران از جمله طبرسی، علامه طباطبایی، مکارم شیرازی و... می گویند: چون زنان عرب در صدر اسلام معمولا پیراهن هایی می پوشیدند که گریبانهایشان باز بود و روسری های خود را طوری می گذاشتند که دور گردن و سینه را نمی پوشانید. این آیه نازل شد و دستور داد که روسری ها را طوری ببندند که قسمت های یاد شده پوشیده گردد.
هم چنین در آیات 30 و 31 سوره نور آمده است زیبائی هایشان را جزء آن چه خود آشکار است نمایان نسازند و اطراف مقنعه خود را بر سینه خویش بیندازند تا سینه شان را بپوشاند... .
روایات و شواهد فراوان دیگری نیز وجود دارد که همگی نشان گر رعایت حجاب توسط زنان می باشد.
به عنوان نمونه در تاریخ نقل شده است که حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ وقتی می خواستند به بیرون منزل و نزد پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ بروند از پوشش خاصی مثل چادر و روپوش استفاده می کردند.

مبنای اجباری بودن حجاب از طرف حکومت
ثابت شد که حجاب مبنای شرعی دارد و بی حجابی گناه و معصیت بوده و موجب عذاب اخروی است.
اکنون سئوال این است که آیا حکومت می تواند از بی حجابی جلوگیری کند؟
درست است که حجاب یک امر شخصی است ولی به دلیل آثار اجتماعی بی حجابی در جامعه، یک امر اجتماعی محسوب می شود. از آن جایی که بی حجابی و پوشش نامناسب زنان، آثاری چون مفاسد اجتماعی را در جامعه در پی دارد در واقع می تواند از امور اجتماعی نیز به حساب آید. مسلّم است که دولت حق تجسّس در امور شخصی و دخالت در خانه های مردم و حریم خصوصی آنان را ندارد ولی از آن جایی که بی حجابی بستر آن جامعه بوده و یک گناه آشکار محسوب می شود دولت حق دارد به جهت مفاسدی که به دنبال دارد با جعل قوانینی از آن جلوگیری کند. به عنوان مثال می بینیم تظاهر به روزه خواری جرم بوده و مجازات دارد هر چند روزه خواری یک امر شخصی است.
به همین خاطر در قانون مجازات اسلامی در ماده 638 بی حجابی جرم بوده و مجازات دارد.
البته دخالت دولت در امر بی حجابی دلایل دیگری نیز دارد که باید به منابع مربوط مراجعه شود.

حدیث معراج
معراج پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ از مسلمات و از ضروریات بوده که در قرآن کریم در سوره اسراء خداوند متعال می فرمایند: که پاک منزه است خدایی که شبی، عبدش یعنی پیامبر را به معراج برد یعنی پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ در این شب به اذن و قدرت خدا به آسمان ها برده شد و حقایقی از جمله بهشت و جهنم برزخی را مشاهده نمود. از جمله این مسائل که در کتاب بحارالأنوار علامه مجلسی)ره) که از کتب حدیثی معتبر شیعه می باشد آمده که پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ روزی گریه می کردند که علی ـ علیه السلام ـ و فاطمه ـ سلام الله علیها ـ بر ایشان وارد شدند و از علّت گریه ایشان سئوال کردند. حضرت بعضی از حوادثی را که در شب معراج مشاهده نموده بود برای ایشان نقل فرمود از جمله حوادث این بود که زنی را از موهایش آویزان کرده و مغز سرش می جوشید و عذاب می کشید و علّت آن، این بود که او در دنیا موهایش را به مردان نامحرم نشان می داد و بی حجاب بود.
و در خصوص عقاب اعمال بد و گناهانی چون بی حجابی که در روز جزا برای آن جزا و عذاب مترتب است باید گفت شدت جزای اعمال یک ملاک برای بزرگی گناه و یا نافرمانی و همین طور تبعات آن گناه در جامعه می باشد.
یعنی اهمیت گناهی که موجب فساد و به تبع آن باعث سقوط اندلس و شکست مسلمانان در اروپا گردید کم است و اساسا فساد و فحشایی که در کشورهای به ظاهر اسلامی حاکم است باعث تسلط غربی ها بر آن کشورها گردیده است و این گناه کمی نیست فارغ از تبعات این دنیایی گناهان، تجسم اخروی گناهان و عذاب شدیدی که برای آن وجود دارد با ملاک های این دنیایی و ذهنیت ما اندازه گیری نمی شود و حدیث معراج که شدت عذاب را برای این گناه خانمانسوز منظور کرده است به عبارتی می توان این شدت عذاب نوید داده شده را برای اهمیت این گناه و ضرورت اجتناب از آن تفسیر کرد مثل فرمایشی که درباره گناه غیبت می باشد که فرموده اند الغیبة اشدّ من الزنا.


معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. جوادی آملی، عبدالله، زن در آیینه جلال و جمال، قم: اسراء، 1391.
2. شفیعی سروستانی، ابراهیم، حجاب: مسئولیت‌ها و اختیارات دولت اسلامی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1387.
3. فتاحی زاده، فتحیه، زن در تاریخ و اندیشه اسلامی، قم: بوستان کتاب قم، 1393.
4. محمدی آشنایی، علی، حجاب در ادیان الهی، قم: یاقوت، 1378.
5. مطهری، مرتضی، مسئلة حجاب، تهران: صدرا، 1393.
6. مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، تهران: صدرا، ‎۱۳۶۵.

منبع: اندیشه قم