پرسش :

شخصى یک قطعه زمین به مساحت دویست و شصت متر مربع براى مدت هیجده ماه بدون دریافت هیچ‏گونه وجهى در مقابل ماهى صد و سى تومان اجاره مى‏‌دهد مشروط بر این‌که مستأجر حق ندارد مورد اجاره‏ را به کس دیگرى منتقل نماید اما در عین حال شخص مستأجر پس از گذشت مدّت اجاره به شخص ثالثى واگذار مى‌‌‏‌کند، شخص ثالث هم از مورد اجاره واگذارى براى مدّت هشت سال استیفاى منفعت مى‌‌‏‌کند در آن موقع شهردارى 99 متر از کل زمین را در مسیر خیابان قرار مى‏‌دهد شخص ثالث مبلغ چهل و پنج تومان به علت کسر شدن از کل مساحت زمین از کل مبلغ مال الاجاره که یکصد و سى تومان بوده کسر مى‌‏‌نماید و ضمنا با دریافت مبلغ یکصد هزار تومان مورد اجاره را به شخص دیگرى واگذار مى‌‌‏‌کند مستدعى است نظر خود را در این مورد که آیا مستأجر حق داشته است اولا مال الاجاره خود را در اثر کسر شدن مقدارى از زمین کسر نماید یا نه؟ و ثانیا آیا حق دریافت مبلغ یکصد هزار تومان را داشته است یا خیر؟


پاسخ :
بعد از تمامیت مدّت اجاره، مستأجر اول در فرض مذکور حق واگذارى به غیر را نداشته و مستأجرین بعدى در صورتى که زمین را از مالک اجاره نکرده باشند نسبت به مدتى که در آن تصرف نموده‌‏‌‌اند ضامن اجرت المثل مى‌‏باشند و حق گرفتن سرقفلى هم ندارند.
منبع: استفتائات امام خمینی(ره)، ج‏2، ص175