پرسش :

هنگام پرسیدن درس دچار اضطراب مى شوم و دست هایم مى لرزد و مورد تمسخر دیگران قرار مى گیرم. راهنمایى ام کنید.


شرح پرسش :
من دخترى 21 ساله هستم. هنگام پرسیدن درس دچار اضطراب مى شوم و دست هایم مى لرزد و مورد تمسخر دیگران قرار مى گیرم براى همین از دیگران کناره گیرى مى کنم. البته وقتى در میان دختران صحبت مى کنم دچار اضطراب نمى شوم، راهنمایى ام کنید.
پاسخ :
به نظر مى آید على رغم این که شما از توانایى هاى خوبى برخوردارید، ولى مشکل کم رویى دارید. براى این که علت این مسئله را بهتر بشناسید با راهکارهایى که ارائه مى شود مشکل را برطرف کنید، کمى در این زمینه توضیح مى دهیم؛ در فرهنگ ملى و دینى ما ایرانیان، مانند سایر ملل، آداب و رسومى وجود دارد که اگر خوب رعایت شوند، فرایند اجتماعى شدن به آسانى تحقق پیدا مى کند.
از جمله این آداب، سلام کردن و احوال پرسى از دوستان و خویشاوندان است در برخورد و معاشرت با دیگران سعى کنید:

1. در سلام به هم جنسان خود و کسانى که برداشت خاصى ندارند؛ پیش قدم باشید.

2. با جملات مرسوم و محبت آمیز، احوال پرسى کنید.

3. تلاش کنید که در کارهاى اجتماعى در محیط خانه، مدرسه و دانشگاه مانند اردو و بازى هاى دسته جمعى شرکت کنید نقش فعالى را بپذیرید.

4. هنگام صحبت با دیگران یا در مقابل جمع به اعضاى بدن خود (دست، پا، نحوه صحبت و...) هیچ توجهى نکنید و توجه خود را بر مطلبى که مى گویید متمرکز کنید.

5. قبلاً مطلبى را که مى خواهید در مقابل جمع بازگو کنید چندین بار در مقابل آینه تکرار کنید و فرض کنید که در مقابل جمع مى باشید.

6. سعى کنید بر آنچه مى خواهید بگویید تسلط کافى داشته باشید.

7. اگر با شکست مواجه شدید، خود را نبازید و براى بار دیگر خود را آماده انجام آن کار بکنید.

8. قبل از این که در مقابل جمع قرار گیرید به خودتان تلقین کنید که «مى توانم در مقابل جمع صحبت کنم».

9. وقتى حالت اضطراب پیدا مى کنید سعى کنید همه ماهیچه هاى بدنتان را آرام و شل کنید.

10. براى شکستن جو حاکم بر جمع و آرامش در صحبت کردن سعى کنید داستان هاى کوچک، طنز، لطیفه هاى شیرین و مناسب را که افراد خبره در جلسات سخنرانى بیان مى کنند، در دفترچه اى یادداشت کنید و شما نیز در شرایط مقتضى از آنها استفاده کنید. مطمئن باشید با جدیت، پشتکار و تمرین به خوبى مى توانید بر مشکل اضطراب اجتماعى و کم رویى پیروز شوید. ضمناً از این که متذکر شده بودید در جمع دختران این گونه نیستید، از این جمله شما برداشت مى شود که کلاس شما مختلط مى باشد؛ یعنى، در کلاس شما هم پسرها شرکت مى کنند و این حالت فقط در مقابل جنس مخالف نمود مى کند، در این صورت باید عرض کنیم این حالت؛ نشانه حجب و حیاى شما مى باشد که در مقابل پسران دارید. بهتر است که به این ویژگى بها داده شود و به عنوان یک ارزش مثبت از آن دفاع کرد.

امام على (علیه السلام)  فرمودند: «زیباترین جامه هاى دین شرم است و شرم کلید همه خوبى هاست». 

و در جاى دیگر فرمودند: «خردمندترین مردم با شرم ترین آنهاست»[1].

بنابراین اصلاً نگران نباشید ولى در عین حال سعى کنید اعتماد نفس خود را تقویت کنید.

پی‌نوشت‌:
[1]. ر.ک: محمدى رى شهرى، میزان الحکمه، ج 3، انتشارات دارالحدیث.

منبع: اختلالات رفتارى، ابوالقاسم بشیرى؛ نهاد نمایندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه ها، قم: دفتر نشر معارف، 1387.

در این زمینه حتما بخوانید:

لطفاً روشى به من یاد بدهید تا جرأتم زیاد شود و بتوانم حرف بزنم؟

براى جلوگیرى از هول شدن و کسب اعتماد به نفس، مرا راهنمایى کنید؟

جرأت کنفرانس دادن را ندارم؛ نمى توانم آنچه را که مى دانم بر زبان آورم. لطفا راهنماى ام کنید.

وقتى در حضور جمع هستم آرامش ندارم، نمى توانم راحت ارتباط برقرار کنم. کمک کنید از این حالت رهایى پیدا کنم.