پاسخ اجمالی:
حضرت  یعقوب(ع) به فرزندانش دستور داد که هنگام ورود به مصر، چند گروه شوند و از درب های مختلف وارد شوند تا توجه مردم به آنها جلب نشود و مورد چشم زخم قرار نگیرند، یا اینکه وارد شدن دسته جمعی آنها که افراد تنومندی بودند، شاید باعث شود که مورد سوءظن یا حسادت دیگران قرار گرفته و دستگاه حکومت به آنها مشکوک شود، و یا اشاره لطیفی به این مسئله بود که براى رسیدن به یک هدف راه های مختلف را برگزینند.

پاسخ تفصیلی:
برادران یوسف(علیه السلام) پس از جلب موافقت پدر، برادر کوچک را با خود همراه کردند، و براى دومین بار، آماده حرکت به سوى مصر شدند، در اینجا پدر، نصیحت و سفارشى به آنهاکرد (گفت: فرزندانم! شما از یک در وارد نشوید، بلکه از درهاى مختلف وارد شوید)؛ «وَ قالَ یا بَنِىَّ لا تَدْخُلُوا مِنْ باب واحِد وَ ادْخُلُوا مِنْ أَبْواب مُتَفَرِّقَة»(1)

بدون شک، پایتخت مصر در آن روز، مانند هر شهر دیگر، دیوار و برج و بارو داشت و دروازه هاى متعدد، اما این که چرا یعقوب سفارش کرد، فرزندانش از یک دروازه وارد نشوند، بلکه تقسیم به گروه هائى شوند، و هر گروهى از یک دروازه وارد شود، دلیل آن در آیه فوق ذکر نشده.

گروهى از مفسران گفته اند: علت آن دستور، این بوده که برادران یوسف(علیه السلام) هم از جمال کافى بهره مند بودند (گرچه یوسف(علیه السلام) نبودند ولى برادر یوسف(علیه السلام) که بودند!) و هم قامتهاى رشید داشتند، و پدر نگران بود که جمعیت یازده نفرى که قیافه هاى آنها نشان مى داد، از یک کشور دیگر به مصر آمده اند، توجه مردم را به خود جلب کنند؛ او نمى خواست از این راه چشم زخمى به آنها برسد.

علت دیگرى که براى این دستور یعقوب(علیه السلام) ذکر شده این است که: ممکن بود، وارد شدن دسته جمعى آنها به یک دروازه مصر و حرکت گروهى آنان، با قیافه هاى جذّاب و اندام درشت، حسد حسودان را برانگیزد، و نسبت به آنها نزد دستگاه حکومت سعایت کنند، و آنها را به عنوان یک جمعیت بیگانه که قصد خراب کارى دارند، مورد سوء ظن قرار دهند. از این رو، پدر به آنها دستور داد: از دروازه هاى مختلف وارد شوند، تا جلب توجه نکنند.

بعضى از مفسران(2) یک تفسیر ذوقى نیز براى آیه فوق گفته اند و آن این که: یعقوب(علیه السلام) مى خواست یک دستور مهم اجتماعى به عنوان بدرقه راه به فرزندان بدهد و آن این که: گمشده خود را از یک در نجویند، بلکه از هر درى باید وارد شوند؛ چرا که بسیار مى شود انسان براى رسیدن به یک هدف، گاه تنها یک راه را انتخاب مى کند و هنگامى که به بن بست کشید، مأیوس شده به کنار مى رود، اما اگر به این حقیقت توجه داشته باشد که، گمشده ها معمولاً یک راه ندارند و از طرق مختلف به جستجوى آن برخیزد، غالباً پیروز مى شود.

پی نوشت:
(1). سوره یوسف، آیه 67.
(2). عالم و خطیب بزرگوار مرحوم «اشراقی» (قدس سرّه).

منبع: تفسیر نمونه، آیت الله العظمی مکارم شیرازی، دار الکتب الإسلامیه، چاپ سی و یکم، ج 10، ص 45.

پرسش های مرتبط:
راه جلوگیری از چشم زخم چیست؟
راه های ترک حسادت چیست؟
آیا مسئله چشم زخم حقیقت دارد؟ حکمت آن چیست؟

به چه شکل باید با حسادت مقابله و مبارزه کرد؟
آیا چشم زخم کارساز است؟ چگونه می توان آثار آن را دفع نمود؟
برای رفع سوء ظن ها و بدبینی ها باید چه کار کرد؟