پرسش :

پسر شش ساله ای دارم که تند خو و عصبی است و با دوستان خود هم رابطه ی خوبی ندارد و با آنها دعوا می کند و آنها را می زند. ما در بندر عباس زندگی می کنیم.


پاسخ :
پاسخ از حجت الاسلام سیدعلیرضا تراشیون (کارشناس و مشاور تربیت کودک و نوجوان):

مواجه بودن با مشکلات زیستی از جمله خواب یا تغذیّه ی نامناسب، ممکن است گاهی اوقات بچّه ها را پرخاش گر کند.
اما اگر بخواهیم از چند بُعد دیگر، مسئله را مورد بررسی قرار دهیم، یکی از دلایلی که گاهی اوقات بچّه ها را به سمت پرخاش گری می برد، محیط زندگی و جغرافیایی است؛ مثلاً این مادر بزرگوار که ساکن بندرعباس هستند، این گونه شهرها فضای گرمی دارد و وقتی بچّه ها در فضاهای گرم تردّد زیادی داشته باشند، ممکن است پرخاشگر شوند.
شرجی بودن هوا هم به این موضوع کمک می کند و موجب می شود که حالت های عصبی بچّه ها بیشتر شود. وقتی این بچّه ها در فضای بیرون از خانه تردّد بیشتری داشته باشند، حالت های پرخاش گری و عصبانیّتشان بیشتر می شود.

نحوه ی برخورد اطرافیان
دلیل دیگری که ممکن است وجود داشته باشد، شاید نوع ارتباط و برخورد اطرافیان با او باشد. پدر و مادر باید با او به تندی و برخورد نکنند یا او را سرزنش نکنند. گاهی اوقات بچّه ها این دعواها را می آموزند. مادرانی که فرزندانشان را زیاد تنبیه می کنند، باعث ایجاد حالت پرخاش گری در او می شوند.
مادر و پدرهایی که با بی حرمتی، فرزندانشان را بی شخصیّت می کنند، با پرخاشگری آن ها روبه رو می شوند؛ لذا امام هادی علیه السلام فرمودند: اگر به کسی بی حرمتی کردی و اگر کسی احساس حقارت کرد، از شرّش در امان نیستی.

بچّه ها را تکریم کنید!
وقتی شخصیّت انسان تحقیر می شود، پرخاش گری و شرارتش بیشتر می شود و در نتیجه آسیب رسانی بیشتری هم پیدا می کند؛ لذا باید تلاش کنیم که فرزندانمان را تکریم کنیم. پیامبر گرامی اسلام در یکی از جملاتشان فرمودند که به بچّه هایتان احترام بگذارید و آن ها تکریم کنید و به آنها به نوعی شخصیّت بدهید و کرامت انسانی آنها را حفظ کنید.
گاهی اوقات با نحوه ی صدا زدن، شخصیّت آن ها زیر سؤال می رود؛ چون بچّه ها به این ویژگی شخصیّتی خودشان حسّاس هستند، اگر خدایی نکرده اسمشان را خوب صدا نزنیم، ممکن است که منجر به پرخاش گری آنها شود. پس به این نکته هم باید توجّه کنند.

معرّفی شخصیّت ها در قالب داستان
نکته بعدی که در قالب راهکار است، این است که سعی کنید داستانهایی را برای فرزندان بگویید که شخصیّت های اصلی این داستان، با گذشت و در عین حال آرام هستند.

داستان سرایی کنید!
شاید والدین بگویند چه کتاب داستانی را معرّفی می کنید؟ من معمولاً به پدر و مادرها می گویم که باید خودتان داستان سرایی کنید و داستان مناسب را برای فرزندتان تولید کنید؛ چون ما در زمان هایی نیاز به داستانی داریم که فرزندمان را با شخصیّتی آشنا کند تا از این شخصیّت داستانی، الگو بگیرد؛ لذا باید این داستان را خودمان تولید کنیم.

من همیشه به مادرها می گویم که شما یک شخصیّت خیالی برای خودتان در داستان داشته باشید؛ شخصیّتی که اگر برای او اسمی هم می گذارید، سعی کنید اسمی باشد که از افراد آشنا و اطرافیانتان نباشد؛ حتی گاهی اوقات هم می شود از حیوانات استفاده کرد و اگر از حیوان استفاده می کنید، سعی کنید از حیواناتی شود که نجیب هستند؛ مثل خرگوش؛ بعد به آنها جان و شخصیّت بدهید. هرچند بهتر است که شخصیّت های داستانی ما انسان باشد؛ ولی از اسامی استفاده شود که فرزند ما در معرض این اسامی نباشد.