پرسش :

شخصی فوت نموده و دارای زوجه دایمی، یک دختر و سه پسر می‌‌‏باشد و اموال او نیز تقسیم نشده است. امور مالی و اداره محل کسب و کار بازار به عهده پسر اوسط که وصی هم بوده گذارده می‌‏شود. پسر ارشد جهت تفریح قریب دوازده سال در کشورهای اروپایی به سر می‌‏برده و مخارج او نیز از همین ارث پدری که مشاع می‌‌‏باشد تأمین شده‏ و بیش از سهم خود مصرف نموده و اکنون ادعا می‌‏کند که من نیز در سرمایه و اموال برادران سهیم هستم (با این‌که این سرمایه با تلاش و زحمت برادر اوسط بوده است و برادر بزرگتر حتی مخارج زندگی خود را نیز تحمیلاً بر عهده آن دو برادر انداخته بود)؛ اینک خواهشمند است حکم مسأله را بیان فرمایید؟

پاسخ :
تمام اموال متوفّی از منقول و غیر منقول و عواید و درآمدهای آن به تمام ورثه طبق احکام ارث می‌‏رسد و زوجه از زمین و از اعیانی ارث نمی‌‏برد؛ فقط از قیمت اعیانی و از منقولات ارث می‌‏برد و خدمات انجام شده، اگر به دستور دیگری انجام شده و قصد مجانی نداشته؛ اجرت‌المثل دارد و آنچه را که بعضی ورثه در طول مدت بیش از سهم خود خرج کرده برای سایر ورثه ضامن است.

منبع: ره توشه قضایی (استفتائات قضایی از محضر امام خمینی رحمه ‌الله)، نشر قضا، 1390.