پرسش :

در مسایل متفرقه توضیح المسائل چنین آمده: [سؤال]: «قراردادی که بین ارباب حاجت و دلال‌ها به نام قول‌نامه معمول است و مبلغی را معین می‌کند که هریک از طرفین حاضر به معامله نشد، آن مبلغ را به دیگری می‌پردازد، آیا این‌گونه قراردادها لازم الوفاء است یا خیر؟ [جواب]: لازم الوفاء نیست.» اما رویه قضایی در دادگستری با تکیه به ماده 10 قانون مدنی، بر الزام به عمل به قرارداد و قول‌نامه بوده، که با«المؤمنون عند شروطهم» و«اوفو بالعقود» هم سازگار می‌‌‏باشد و هنوز هم فقهای شورای نگهبان اعلام بطلان ننموده‌‏‌اند. آیا مراد حضرت‏عالی بطلان قرارداد است من رأس؟ یا عدم وجوب وفاء به مبلغی که به عنوان تخلف قرار می‏گذارند؟

پاسخ :
این مقاوله معامله نیست و شرط ابتدایی است و نافذ نیست. معامله موضوع ندارد و شرط ابتدایی باطل است.

منبع: ره توشه قضایی (استفتائات قضایی از محضر امام خمینی رحمه ‌الله)، نشر قضا، 1390.