پرسش :

1. در صورتی که شخصی ادّعا نماید که پدر مرحومه شخص دیگری، به دلیل جنایت خطایی که بر مدعی وارد ساخته، مدیون او می‌باشد، آیا در صورت عدم بیّنه می‌تواند ورّاث را سوگند دهد؟ 2. در صورت مثبت بودن پاسخ بفرمایید: الف. آیا سوگند نفی العلم ـ در صورتی که به مدیون بودن مورث خود علم ندارند ـ کفایت می‌کند؟ ب. آیا سوگند نفی العلم، قاطع دعوا است، به گونه‌ای که مدعی در صورت امکان اقامه بیّنه نیز نتواند، دعوای جدیدی در همان موضوع طرح نماید؟


پاسخ :
آیت الله العظمی محمد تقی بهجت (ره)
«1. می تواند.
2. ‌بله.
3. قدر متیقّن قاطع دعوا علم است و فصل خصومت بالفعل به آن می‌شود. 1385/05/28»
 
آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی
«1. اگر کار آنها به اقامه دعوی در محضر قاضی بکشد و بیّنه‌ای در کار نباشد شخص منکر باید سوگند یاد کند.
2. آری سوگند نفی العلم کافیست. همیشه موفق باشید. 1385/01/20»
 
آیت الله العظمی سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
«1. نمی‌تواند سوگند دهد، مگر آن که ادعا کند که ورثه اطلاع دارند و آنها را نسبت به عدم علم قسم دهید.
2. سوگند نفی العلم قاطع دعوا بر میت نیست و چنانچه مدعی بعداً بینه اقامه کند، ادعای او، یعنی جنایت خطایی پدر ثابت می‌شود و باید از ماترک میت پرداخت شود والّا پرونده بدون اثبات و رد به حال خود باقی است. 1385/01/30»
 
منبع: مرکز تحقیقات فقهی حقوقی قوه قضاییه