پرسش :

با توجّه به اینکه برخى از فتاوى، منوط به عنوان «ضرورت» و «عسر و حرج» مى گردد، خواهشمند است مقصود از این دو عنوان را بیان فرمایید.


پاسخ :
ضرورت به معناى ناچارى و نیاز و احتیاج است و موارد فرق مى کند و داراى مراتبى است.
عسر به معناى سختى و فشار و مشکل و دشوار بودن است و مراتبى دارد. حرج به معناى تنگنا و جبر و واداشتن و گناه است. فعل حرجى یعنى کارى طاقت فرسا و مشقّت دار و حرج هم مراتبى دارد و موارد بکار بردن اینها متفاوت است که باید مورد توجه قرار داد، و اثر مترتب کرد.

منبع: جامع المسائل، استفتائات آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی (ره)، جلد اول، قم: امیر العلم، 1383.