پرسش :

شخصى زمین خود را در رهن دیگرى قرار داده است و بعد از قبض و اقباض و تحقق رهن، راهن قبل از فک رهن و بدون اجازه مرتهن زمین مذکور را فروخته است و پولش را گرفته است و سپس اقدام به فک رهن کرده است، حکم شرعى این معامله را از لحاظ صحت و فساد مرقوم فرمایید. و همین طور اگر به واسطه افلاس حاکم شرع حکم به ممنوع المعامله بودن فرد بکند و آن فرد زمین خود را بفروشد.

پاسخ :
به طور کلى فروش عین مرهونه توسط راهن جایز نیست و اگر آن را بفروشد بیع فضولى است و صحت آن منوط به اذن و اجازه مرتهن است. و نیز بیع قطعه اى که از طرف حاکم شرع ممنوع البیع شده جایز نیست و تصرف مفلس در آن صحیح نمى باشد و بیع آن فضولى و منوط به اذن و اجازه است. و معامله واقع شده به نحو مذکور هم از این حکم استثنا نشده و صحت آن منوط به اذن و اجازه حاکم شرع و رفع منع است.

​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​منبع: جامع المسائل، استفتائات آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی (ره)، جلد دوم، قم: امیر العلم، 1383.