پرسش :

چند نفر هفتاد هکتار زمین را تحجیر مى کنند و در آن چاهى حفر مى کنند و موتور روى آن نصب مى کنند. بعد از مدتى بدون هیچ کارى روى زمین، آن موتور را برمى دارند و در جاى دیگر از آن استفاده مى کنند. بعد از ده سال گروهى دیگر آن زمین را تصاحب کرده و احیا مى کنند، آیا افراد اولى در این زمین حقى دارند یا خیر؟


پاسخ :
حکم کلى مسأله این است که حفر چاه تحجیر است. و موجب حق اولویت مى شود. ولى اگر پس از تحجیر، زمین را مدتى طولانى مهمل و معطل گذاشتند، حق اولویت ساقط مى شود. و دیگران مى توانند آن را تصرف و احیا کنند. ولى در این فرض احتیاط این است که با اجازه حاکم شرع باشد. و در فرض سؤال ظاهراً حق اولویت آقایان ساقط شده، و مردمى که زمین را تصرف و احیا کرده اند اگر با اجازه حاکم شرع بوده فعلا مالک هستند. و اگر هم با اجازه نبوده، ولى فعلا مسؤولان مربوطه عمل آنان را امضا کرده و منع نکرده اند، اشکالى وجود ندارد و زمینها ملک احیا کنندگان است.

​​​​​​​​​​​​​​منبع: جامع المسائل، استفتائات آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی (ره)، جلد اول، قم: امیر العلم، 1383.