پرسش :

زنى از وطن خود به همراه اعضاى خانواده و پدرش بدون اطلاع و اذن و رضایت شوهر به ایران مهاجرت مى‌کند. بعد از مدتى حدودا چهار سال از بابت عسر و حرج (به علّت عدم نفقه از سوى زوج و عدم اطلاع از وضعیت زوج) تقاضاى مطلّقه شدن مى‌کند: سؤال ١) آیا بر این خانم نفقه تعلق مى‌گیرد؟ سؤال ٢) با توجه به اینکه عامل عسر و حرج خود خانم مى‌باشد و علت عدم پرداخت نفقه عدم دسترسى و اطلاع زوج از مکان زوجه مى‌باشد و باز علّت عدم اطلاع زوجه از وضعیت زوج مهاجرت ایشان به ایران و عدم تماس با نزدیکان زوج و عدم پیگیرى و جستجو از وضعیت زوج مى‌باشد، آیا این خانم مى‌تواند خود را از بابت عسر و حرج مطلّقه نماید؟ سؤال ٣) آیا ازدواج ایشان بعد از مطلّقه نمودن صحیح مى‌باشد؟ سؤال ۴) در کتب فقهى و در قوانین مدوّن جمهورى اسلامى بعضى از مسائل را به حاکم شرع رجوع داده‌اند، مراد از حاکم شرع چه کسى و یا کسانى مى‌باشند؟

پاسخ :
بسمه تعالى
ج ١) چنانچه زن بدون مجوز شرعى (مثل خوف بر نفس) خانۀ شوهر را ترک کرده و به جاى دیگر رفته، حقّ مطالبۀ نفقه را ندارد و باید به خانۀ شوهر برگردد، و اللّه العالم.
ج ٢ و ٣) طلاق زن به دست شوهر است و براى طلاق گرفتن باید از شوهر فحص کنند و شوهر را راضى به طلاق نمایند تا طلاق به وکالت از شوهر انجام گیرد، و طلاقى که بدون وکالت از شوهر باشد صحیح نیست و زن به زوجیت شوهر سابق باقى است و نمى‌تواند با مرد دیگر ازدواج کند، و حاکم شرع هم در فرض سؤال ولایت بر طلاق ندارد، و اللّه العالم.
ج ۴) مقصود از حاکم شرع در کتب فقهى مجتهد جامع الشرائط است، و اللّه العالم.

منبع: استفتائات جدید، آیت الله العظمی جواد تبریزی (رحمه الله)، جلد دوم، قم: نشر سرور، 1385.