پرسش :

استرس چه تأثیری در ابتلا یا آسیب پذیری انسان ها به بیماری های عفونی مثل کرونا دارد؟ آیا اضطراب باعث می شود زودتر دچار کرونا یا هر بیماری دیگری بشویم؟


پاسخ :
استرس یا فشار روانی هم از جهت روانی و هم جسمی برای افراد مشکل ساز است و زمینه ابتلای به انواع اختلالات و بیماری ها را فراهم می کند. چون سؤال اختصاصاً درباره بیماری های جسمی و عفونی است در ابتدا توضیح کوتاهی درباره تأثیر استرس بر ترشح هورمون ها عرض می کنم و سپس به پاسخ سؤال می پردازم.

استرس که ناشی از احساس تهدیدی در محیط است، سبب افزایش تولید و آزادسازی هورمون های آدرِنالین (اپی نفرین) و کورتیزول که هورمون های استرس نامیده می شوند، می شود.

آدرِنالین که به وسیله بخش مرکزی غده فوق کلیوی ترشح می شود، بیشتر روی دستگاه سمپاتیک تأثیر می گذارد و فرد را برای جنگ وگریز آماده می کند، فشارخون را بالا می برد و ...، اما هورمون کورتیزول که به وسیله بخش خارجی غده فوق کلیوی ترشح می شود ذخایر انرژی را فعال می کند و موجب افزایش انگیختگی، گوش به زنگی، توجه متمرکز و محدود کردن پاسخ های ایمنی می گردد. این حالت ها درواقع فرد را برای مقابله با تهدید درک شده آماده می کند.

در پاسخ به سؤالتان باید گفت که اثری که افزایش ترشح هورمون کورتیزول بر سرکوب سیستم ایمنی بدن، با کاهش تعداد ائوزنوفیل ها و لنفوسیت ها (که جزو گلبول های سفید خون هستند) دارد، می تواند بدن را در مقابله با عوامل تهدیدی مانند باکتری ها و ویروس ها آسیب پذیر کند. درحالی که فعال بودن سیستم ایمنی می تواند از ابتلای به بسیاری از بیماری به واسطه حذف عامل بیماری زا به وسیله گلبول های سفید و سایر بخش های سیستم ایمنی بدن، بکاهد. ازاین رو احتمال ابتلا به بیماری های عفونی مانند بیماری کرونا که در انواع مختلفش باعث عفونی شدن سیستم تنفسی می شود، افزایش پیدا می کند.

بنابراین استرس یا همان فشار روانی با سرکوب سیستم ایمنی، می تواند باعث شود افراد بیشتر در معرض بیماری های عفونی ازجمله کرونا قرار گیرند و لازم است افراد با امید و توکل به خداوند و با کاربست رفتارهای حمایتی، شوخ طبعی، فنون خودآرام سازی، فنون توجه برگردانی، مشغول شدن به اهداف خود و ...، از شدت فشارهای روانی بکاهند و آرامش بیشتری داشته باشند تا کمتر در معرض آسیب قرار گیرند.

منبع: مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی