پرسش :

آیا درست است که مراجع تقلید مانع از قرنطینه قم شدند؟ اگر این طور باشد، نابودی ایران تقصیر آنها است!


پاسخ :
پاسخ اجمالی:
شهر قم از اولین شهرهایی بود که ابتلا به ویروس کرونا در ایران را تشخیص داد. هیچ بعید نیست پیش از آن، این ویروس توسط حضور مسافران خارجی در سایر شهرهای ایران نیز پخش شده و در نتیجه، بنابر نظر مسئولان وزارت بهداشت قرنطینه کردن قم نیز به همین جهت، بی فایده بود؛ اما اگر فرضاً چنین کاری به صلاحدید مسئولان بهداشت لازم بود، قطعاً مراجع عظام با آن همراهی می کردند و به واسطه حمایت فرهنگی، شرایط اجرایش را تسهیل می نمودند. تاکنون هیچ گزارش رسمی که حاکی از این امر باشد که مراجع عظام از قرنطینه شدن قم ممانعت نمودند، انتشار نیافته است.
 
پاسخ تفصیلی:

مقدمه:
بعد از ورود ویروس کرونا به ایران، شهر قم از اولین شهرهایی بود که توانست وجود بیمار مبتلا به ویروس کرونا را تشخیص دهد. به همین جهت، این گمانه زنی در رسانه ها تقویت شد که قم عامل انتشار ویروس کرونا است و مراجع عظام با ممانعت از قرنطینه شدن قم، سبب انتشار این ویروس به سایر شهرها شدند. در ادامه، با ارائه نکاتی به نقد این گمانه زنی می پردازیم:
 
نکته اول:
هنوز مشخص نیست که آیا قم منشأ شیوع کرونا در ایران بوده است یا نه. همین قدر می دانیم که اولین تشخیص بیماری کرونا، مربوط به قم است. هیچ بعید نیست مسافران خارجی و داخلی به واسطه حضور در شهرهای مختلف، عامل انتقال این ویروس به آن شهرها شده باشند و به همین جهت، به نظر کارشناسان و مسئولان امر قرنطینه کردن قم، تصمیمی کارشناسی نبود.

نکته دوم:
مطلب بعدی این که قرنطینه کردن یک شهر، وابسته به تشخیص مسولان بهداشتی و کشوری است و تاکنون ابلاغ نشده است. مطمئناً اگر چنین دستورالعملی صادر می شد، مراجع عظام نه فقط مخالفت نمی کردند بلکه با آن همراهی کرده و به واسطه حمایت فرهنگی از این تصمیم، شرایط اجرای آن را فراهم می ساختند.
 
نکته سوم:
بگذریم از این که اساساً منبع خبر مذکور که مراجع عظام مانع قرنطینه شدن شهر باشند، اصلاً مشخص و معین نیست. حداقل اینکه ما به منبع آن دست نیافتیم. از سخنان مراجع در این هفته اخیر، چنین مطلبی فهمیده نمی شود.

برای نمونه، آیت الله العظمی مکارم شیرازی (دام ظله) از مراجع تقلید بیان فرمودند: مردم باید توصیه ها و دستورهایی را که مسئولان بهداشت و درمان کشور برای جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونا ارائه می دهند با دقت رعایت کنند و انجام دهند و از حضور در اماکن عمومی بپرهیزند.

ایشان در یک فایل ویدئویی که شنبه (۳ اسفند) منتشر شد، در این خصوص اظهار کردند: برای مقابله با این بیماری باید بر اعصاب خود مسلط باشیم و از ترس و استرس پرهیز کنیم.

همچنین با تأکید بر توکل به خداوند تأکید کردند: خوب است در تمام خانه ها زیارت عاشورا و حدیث کسا خوانده شود زیرا این دو به همه روحیه می دهند و آثار گران بهایی دارند.

آیت الله العظمی مکارم شیرازی با تأکید بر رعایت مسائل بهداشتی ادامه دادند: در این مقطع زمانی معاشرت ها و حضور در مراکز عمومی صحیح نیست. ازجمله مسائلی که بر هر انسانی واجب است، حفظ جان و سلامت است و اگر انسان در این زمینه کوتاهی کند، در پیشگاه خداوند مسئولیت دارد. اگر مردم به وظایف خود ازنظر بهداشتی به درستی عمل کنند، ان شاءالله مشکلی نخواهد بود و ما هم دعا می کنیم و امیدواریم مؤثر واقع شود. توصیه پزشکان برای ما حجت است.(1)

همچنین به گزارش همشهری آنلاین به نقل از عصر ایران، آیت الله العظمی نوری همدانی (دام ظله) در پاسخ با استفتاء مبنی بر جایز بودن سفر به قم به قصد زیارت و ادای نذر پاسخ داده اند که درصورتی که احتمال خطر و ضرر عقلایی می دهید در وقت دیگر نذر انجام شود.

آیت الله العظمی مکارم شیرازی (دام ظله) نیز در پاسخ به همین پرسش گفته اند: «چنانچه با رعایت نکات ایمنی و بهداشتی خطر قابل توجهی متوجه شما نباشد انجام این سفر مانعی ندارد، در غیر این صورت تکلیفی نسبت به عمل به نذر در شرایط حاضر ندارید و لازم است بعد از رفع خطر به تکلیف خود عمل نمایید.»(2)

از مطالب فوق، می توان دریافت که مراجع تقلید نسبت به سلامت مردم بسیار حساس بوده و مردم را از اجتماعات و حتی نذر واجب منع نمودند و معتقدند کسی که در اشاعه این ویروس، کوتاهی کند، می بایست در پیشگاه خداوند پاسخ دهد. حال با در نظر گرفتن چنین سخنانی، بعید به نظر می رسد که مانع قرنطینه شدن شهر مقدس قم شده باشند.

البته می توان حدس زد چنین مطالب و شبهاتی، بیشتر از رسانه های بیگانه، باهدف بی اعتمادی به مراجع تقلید، سرچشمه می گیرد.
 
نتیجه:
بنا بر آنچه گذشت، روشن شد ادعای مذکور، فاقد منبع موجه است بلکه مراجع عظام از همان اوایل، مردم را به پیروی از قانون و تبعیت از دستورالعمل های پزشکی توصیه می نمودند. از این رو، پیشنهاد می شود اخبار موثق را از منابع رسمی دریافت کنید و به هر خبری که در شبکه های مجازی پخش می شود اعتماد نکنید. سالم و تندرست باشید.
  
پی‌نوشت‌ها:
1. https://www.hamshahrionline.ir/news/485965
2. https://www.hamshahrionline.ir/news/487024

منبع: مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی