پرسش :

برای پیشگیری از انتقال ویروس کرونا، شهر قم می‌بایست قرنطینه می‌شد؛ اما علما و روحانیان قم با زور مانع قرنطینه شده و بیماری گسترش یافت!


پاسخ :
1. اینکه قم اولین شهری است که بیماری کرونا در آن تشخیص داده و اعلام شد، سخن درستی است؛ اما اینکه منشأ گسترش ویروس کرونا قم بوده، ادعایی است که هرگز اثبات نشده است. با توجه به اینکه از یک سو زادگاه ویروس کرونا کشور چین است و چین مناسبات گسترده با همه کشورهای جهان دارد و ممکن است ویروس توسط مسافران ایرانی و چینی و مسافران هرکشور دیگری به ایران منتقل شده باشد و از سوی دیگر شهر قم فاقد فرودگاه است و مسافران بین المللی ابتدا به شهر تهران و دیگر استان‌های کشور وارد می‌شوند، بنابراین؛ گسترش ویروس از قم، فرضیه‌ای نادرست است.

2. امروزه برای مهار بیماری‌های واگیر راهبردهای مختلفی وجود دارد و هرکشور با توجه به شرایط اقلیمی، سیاسی و فرهنگی خود راهبردهای خاصی را انتخاب می‌‌کند. قرنطینه یا فاصله‌گذاری اجتماعی یکی از این راهبردها است که معمولا با توجه به وضعیت کنونی فرهنگ عمومی در ایران از ابتدا در دستور کار ستاد مقابله با کرونا نبود.

بافت اجتماعی و فرهنگی مردم ایران در پذیرش دستورالعمل‌ها و قوانین، همواره بر پایه توصیه‌های اخلاقی و انسان دوستانه است و ارزش‌ها و باورهای مذهبی در آن بسیار تأثیرگذار است. اگر چین توانست با قرنطینه بر مسأله کرونا غلبه کند به سبب ویژگی اجتماعی و فرهنگی خاص مردم چین است. چینی‌ها سال‌ها است که در چارچوب حکومت تک حربی و شبه دیکتاتوری زندگی کرده‌اند؛ از این رو به راحتی و به سبب عادت از دستورالعمل‌های شدید و سخت‌گیرانه تبعیت می‌کنند. اما فرهنگ عمومی مردم کشور ایران با چنین رویکردهایی سازگار نیست؛ از این رو دولت در مرحله نخست در انجام قرنطینه تردید داشت و حدودا تا بیش از یک ماه در برابر آن مقاومت کرد.

رهبر معظم انقلاب عمل به دستورات مسؤولان را برای همه لازم دانسته و هیچ شهر یا قشری را استثنا نکردند. علما و روحانیان همواره از اقشاری بوده‌اند که به قانون جمهوری اسلامی احترام گذارده و مردم را نیز به احترام و عمل به قانون تشویق کرده‌اند. بر این اساس ادعای مقاومت علمای قم در برابر قرنطینه این شهر، اتهام سخیف و نادرستی است که دشمنان دین و روحانیت برای ایجاد بدبینی و تنفر در میان مردم شایعه کرده‌اند. البته هر فردی ممکن است نسبت به امور اجتماعی نظرات خاصی داشته باشد و اقتضای آزادی بیان هم همین است؛ اما وقتی نظام سیاسی تصمیمی می‌گیرد، همه در برابر آن خاضع و مطیع خواهند بود.

3. پس از تشکیل جمهوری اسلامی، نهاد دولت در ایران، همواره ماهیتی مردمی داشته است. نظام سیاسی کشور ما مردمی است و نهاد سیاست برای اداره کشور، حل مشکلات کلان و رفع بحران‌های اجتماعی، به جای اتکا به نظامی‌گری و رفتارهای پلیسی، مشکلات و بحران‌ها را با یاری مردم حل کرده است. با توجه به این روحیه و رویه در موضوع کرونا نیز رویه نظام کمک گرفتن از خود مردم و تلاش برای مهار بیماری با همراهی و همکاری خود مردم بوده است. تلاش خستگی ناپذیر کادر درمانی و گروه‌های جهادی مردمی دلیلی روشنی بر این واقعیت است.

4. قم شهر مهمی در مرکز ایران است. این شهر در واقع گذرگاهی برای دست‌یابی شهروندان به چندین استان دیگر در شمال، جنوب و مرکز ایران به شمار می‌رود. با وجود حجم بسیار زیاد ورودی و خروجی و راه‌های اصلی و فرعی فراوانی که به شهر قم منتهی می‌شود، اساساً امکان قرنطینه کامل شهر قم وجود ندارد و عملیاتی‌کردن چنین طرحی علاوه بر هزینه زیاد مالی و انسانی، ناکارآمد می‌نمود.

منبع: اندیشه قم