پرسش :

فقهایی که در بحث رؤیت هلال اتحاد افق را لازم می دانند، مقصود آن ها از اتحاد افق چیست؟(1)


پاسخ :
منظور آن است که اگر در شهر اول، ماه دیده شود، در شهر دوم اگر مانعی مانند ابر یا گرد و غبار نباشد، دیده می شود (مشهور).

آیت الله سیستانی در ادامۀ توضیح مطلب بالا می فرماید: این در موردی اطمینان آور است که شهر دوم چنانچه در غرب شهر اول واقع شده است، در خط عرض(2) نزدیک به شهر اول باشد و تفاوت بین آن دو در خط عرض، بیشتر از یک یا دو درجه نباشد و اگر در شرق آن است، علاوه بر نزدیکی در خط عرضی، تفاوت زیادی در خط طول نداشته باشند.(3)

شهرهایی که ازجهت احتمال رؤیت و عدم احتمال رؤیت هلال یکسان باشند، متحدالافق محسوب می شوند و اگر اختلاف بین دو افق شهر به مقداری باشد که با فرض رؤیت هلال در یکی، هلال در دیگری قابل رؤیت نباشد، رؤیت آن در شهرهای غربی برای مردم شهرهای شرقی درصورتی که احتمال رؤیت در آن به طور قطع و یقین منتفی باشد، کفایت نمی کند (مقام معظم رهبری).
 
پی‌نوشت:
1- توضیح المسائل مراجع، مسأله 1735؛ اجوبه الاستفتائات، سوال 839و840.
2- مراد از خط عرض، مدارهایی فرضی است که به موازاتخط استوا قرار دارد و مراد از خط طول، نیم دایره هاییفرضی است که از یک قطب شروع و به قطب دیگر ختم می شود وآن را نصف النهار نیز می نامند.
3- برای مثال، اگر هلال شب اول ماه شوال در شهر مشهد مشاهدهشود، برای شهرهایی که در غرب مشهد قرار دارد و عرضجغرافیایی آن ها با عرض جغرافیایی مشهدیکسان یا نزدیک باشد، مانند نیشابور، سبزوار، شاهرود،دامغان، تهران، قزوین، سقز و سردشت، اول ماه شوال (عید فطر) ثابتمی شود؛ اما اگر هلال شب اول ماه شوال مثلاً در شهر سردشت مشاهده شود،درصورتی برای شهرهایی که در شرق شهر سردشت قرار دارد، اولماه ثابت می شود که مشاهدۀ هلال در سردشت، با مشاهدۀ هلال در آنشهرها ملازمت داشته باشد؛ به این معنا که برای فرد یقینیا اطمینان حاصل شود که اگر در شهرهایی که در شرق سردشتقرار دارد، مانعی مانند ابر یا گرد و غبار یا دود نباشد، حتماًماه در آن شهرها نیز با چشم معمولی مشاهده می شود.

​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​منبع: احکام روزه، اداره پاسخگویی به سوالات دینی آستان قدس رضوی، انتشارات قدس رضوی، 1393.