پرسش :

آیا جنسى که مى فروشند و چیزى که عوض آن مى گیرند، باید خصوصیات و شرایط خاصى داشته باشد؟

پاسخ :
آرى؛ چند شرط دارد:

* باید مقدار آن معلوم باشد، به وسیله وزن، یا پیمانه، یا شماره و عدد.

* توانایى بر تحویل آن داشته باشند، بنابراین فروختن حیوانى که فرار کرده، صحیح نیست، حتّى اگر چیزى را به آن ضمیمه کنند (بنابر احتیاط).

* صفات و خصوصیّاتى را که در آنهاست و در ارزش جنس و میل مردم به معامله اثر دارد معیّن نمایند.

* شخص دیگرى در جنس یا عوض آن حقّى نداشته باشد، بنابراین، مالى را که نزد کسى گرو گذاشته اند بدون اجازه او نمى توان فروخت و نیز خریدار مى تواند به جاى پول، منفعت ملک خود را بدهد، مثلاً فرشى را از کسى بخرد و در عوض آن منافع یک ساله خانه خود را به او واگذار کند. خریدار و فروشنده در تعیین نرخ کالا آزادند، ولى اگر این آزادى در مواردى سبب فساد و اختلال نظام اقتصادى جامعه اسلامى گردد، حاکم شرع در چنین مواردى مى تواند تعیین نرخ کند ومردم را به آن ملزم سازد.

منبع: احکام غرب نشینان، مطابق با فتاوای آیت الله العظمی مکارم شیرازی (دام ظله)، تهیه و تنظیم: محمدصادق مطهری فرد، انتشارات نسل جوان، 1395.