پرسش :

مگر جز خدا خالق و آفریننده دیگری هم هست که در آیه‌ی 14 سوره‌ی مومنون، از خدا به عنوان «بهترین آفریننده‌ها» یاد شده است؟


پاسخ :
«خلق آفرینش» یعنی ایجاد متناسب یک چیز. نجار ی که با ترکیب متناسب قطعات چوب یک صندلی می‌سازد، یک خالق است، آهنگری که با جوش دادن چند تکه آهن در‌ی به وجود می‌آورد یک خالق است و خدا هم که درخت، انسان و کوه او را در اوج تناسب و ‌هماهنگی و دقت ساخته، یک آفریننده و خالق است. خلق و آفرینش تنها مخصوص خدا نیست.

در قرآن کریم، این کار به غیر خدا هم نسبت داده شده است. در آیه‌ی 49 سوره‌ی ال عمران از زبان حضرت عیسی (علیه السلام) چنین آمده است: «من از گِل چیزی به شکل پرنده برایتان خلق می‌کنم و سپس در آن می‌دمم که به خواست خدا پرنده می‌شود.»

تفاوت خدا با دیگر آفریده‌ها و خالق در این است که خدا در کار خلقت و آفرینش مستقل است و به کسی نیاز ندارد، اما بقیه آفریده‌ها با کمک خدا و استفاده از امکانات خدا و بهره گیری از نیرو و فکری که خدا به آنها بخشیده است، دست به خلق و آفریدن می‌زنند؛ مثلاً نقاشی که یک تابلو نقاشی را خلق کرده و با فکری که خدا به او بخشیده و با نیرویی که خدا در بازوانش قرار داده و با قلم، رنگ و بومی که از مواد موجود در طبیعت - که همه مخلوق خدایند - ساخته شده‌اند، آن تابلو را نقاشی می‌کند. پس تابلوی او هم در نهایت آفریده‌ی خداست. حکایت بقیه‌ی خالق‌ها و آفریننده‌ها هم به همین شکل است.

اگر در قرآن از خالق‌ها و آفریده‌های دیگری یاد شده است، بدین معنی نیست که آفریننده‌ای مثل خدا در جهان وجود دارد. آن نوع خلق و آفرینشی که به خدا نسبت می‌دهیم، به هیچ موجود دیگری نمی‌توانیم نسبت دهیم.

​​​​​​​منبع: هفتاد پرسش و پاسخ درباره‌ خدا، غلامرضا حیدری ابهری، تهران: انتشارات قدیانی، چاپ دوم، 1392.