پرسش :

فلسفه قنوت و آثار آن چیست؟


پاسخ :
نمازگزار در میان نماز، این اجازه را می یابد که با بالا بردن دست های خود، به دعا بپردازد و خواسته هایش را مطرح کند. قنوت در همه نمازهای واجب، پیش از رکوع دوم مستحب است و بهتر است ترک نشود.

درباره فلسفه و رموز قنوت، می توان چنین گفت:
1. قنوت، بهترین حالت نیایش و طلب حاجت از خداست. نمازگزار در این حالت سر خود را به هدفی خم می کند و دست هایش را فروتنانه بالا می برد. بدین وسیله، نیازمندی خود را به نمایش درمی آورد.

2. قنوت، مناجات و راز و نیاز صمیمانه با خداست. در قنوت، نمازگزار از حالت رسمی خارج می شود و با دعاها و ذکرهای گوناگون، به درد دل کردن با خدا می پردازد. این شیرین ترین لحظه ای است که در دیگر رکن ها و کارهای نماز کمتر دیده می شود.

3. قنوت، وسیله ای برای آسان گرفتن مراحل حسابرسی در قیامت است.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرموده اند: «اَطْوَلکُم قُنوتاً فی دارِ الدُّنیا، اَطْوَلُکم راحَهً فِی الْمَوْقِفِ یَوْمَ الْقِیامَهِ؛ کسی که در دنیا (در نماز) قنوت طولانی داشته باشد، در قیامت راحت ترین فرد در موقف (حساب رسی) خواهد بود».(1)

4. قنوت و دعای آن، نشانه فروتنی و خداخواهی انسان است. خداوند می فرماید:
مرا (با خلوص دل) بخوانید تا دعای شما را اجابت کنم. آنان که از (دعا و) عبادت من اعراض و سرکشی کنند، زود باشد که با ذلت و خواری، داخل جهنم شوند. (مؤمن: 61)

5. توجه واقعی به خدای آسمان ها و زمین است نمازگزار با بالا بردن دست های خود به سوی آسمان، به بزرگی خدا اعتراف می کند و همه چیز و همه کس را از او می داند. خداوند در همه جا حضور دارد؛ ولی بیشتر ما انسان ها به این مطلب توجه نمی کنیم. ازاین رو، بهترین حالت این است که دست ها را به سمت فضای بی کران آسمان بگیریم و خدای خود را، در هر کجا که هست، یاد کنیم و از او یاری بخواهیم.

6. تکمیل کردن نماز است. امام صادق علیه السلام فرمودند: «کسی که از روی عمد قنوت نماز را ترک کند، نمازش، نماز (کاملی) نیست».(2)

پی‌نوشت‌ها:
1- بحارالانوار، ج 82، ص 199.
2- اسرار الصلاة، آیت الله جوادی آملی، ص 113.

منبع: پرسمان نماز، محسن محمدی، قم: انتشارات مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، 1389.