پرسش :

چرا سلام در پایان نماز آمده است نه ابتدای آن؟

پاسخ :
سلام در نماز، خطاب به خداوند نیست، بلکه خطاب به مؤمنان و اولیای خداست؛ یعنی انسان در پایان نماز، گویی از سفری معنوی و محضر خداوند به میان انسان ها بازمی گردد، بنابراین، به آنها سلام می کند. وقتی انسان به کسی برسد که او را ندیده است سلام جا دارد، در حالی که خداوند همیشه و در همه جا حاضر است. از همین رو، او معنا ندارد. همچنین سلام فقط برای شروع و آغاز دیدار نیست، بلکه در میان عرب ها به معنای خداحافظی نیز به کار می رود.

از سوی دیگر در وجه سلام آخر نماز گفته شده است: هنگام نماز، انسان با خلق خدا قطع رابطه می کند و تنها با خدا سخن می گوید. چون انسان در نماز با خدا ارتباط برقرار می کند، پس در پایان نماز که بازگشت از معراج است، به سوی خلق خدا بازمی گردد و در این مرحله به مؤمنان و صالحان سلام و درود می فرستد.

​​​​​​​منبع: پرسمان نماز، محسن محمدی، قم: انتشارات مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، 1389.