پرسش :

44 ساله هستم. ۸ ماه پیش تعویض مفصل ران داشتم. خوشبختانه دردهای قبل را ندارم. آیا نشستن روی زمین برای من منعی دارد؟ آیا استفاده از تردمیل اشکالی دارد؟ مهمترین ورزش بعد از عمل که لنگش را بتواند تا حدی از بین ببرد چیست؟


پاسخ :
پاسخ از آقای دکتر مهرداد منصوری، متخصص ارتوپدی:
عمل جراحی تعویض مفصل ران یکی از موفق ترین اعمال جراحی پزشکی است و میتواند درد و ناراحتی های بیمار را تا حدود زیادی از بین ببرد. به آن توتال هیپ آرتروپلاستی Total hip arthroplasty یا تعویض کامل مفصل ران هم میگویند چون در این جراحی هم سر استخوان ران و هم سطح داخلی حفره استابولوم تعویض میشوند. با این حال مراقبت از مفصل مصنوعی کارگذاشته شده مهم است و بیمار باید نکات فراوانی را در طریقه زندگی بعد از عمل جراحی مراعات کند. رعایت این نکات موجب میشوند احتمال بروز عارضه کم شده و مفصل مصنوعی عمر بیشتری داشته باشد.

یکی از این نکات حرکات مفصل مصنوعی است. مفصل مصنوعی ران طوری طراحی شده که میتواند به راحتی از صفر تا نود درجه خم و راست شود ولی خم شدن بیش از ۹۰ درجه ممکن است به آن آسیب بزند و یا احتمال دررفتگی آن را بیشتر کند. وقتی بیمار سر پا می ایستد زاویه بین تنه و ران در حدود صفر درجه است و وقتی روی یک صندلی با ارتفاع نشیمن معمولی مینشیند این زاویه به حدود ۹۰ درجه میرسد. نشستن و بلند شدن از روی این صندلی موجب میشود مفصل مصنوعی دامنه حرکتی بین ۹۰-۰ درجه داشته باشد.

در حین نشستن روی زمین این زاویه ممکن است از ۹۰ درجه فراتر رود و مهمتر از آن در موقع برخاستن از زمین حتما زاویه به مقادیر بالای ۹۰ درجه خواهد رسد. این افزایش زاویه بین لگن و ران موجب وارد شدن فشار زیاد به اجزای مفصل مصنوعی شده و میتواند مشکلاتی را برای آن بوجود آورد. پس به بیمار توصیه میشود بعد از انجام عمل جراحی تعویض مفصل ران برای نشستن از صندلی استفاده کند که نشیمن آن بلند باشد به طوری که در هنگام نشستن بر روی آن زاویه بین ران و تنه به ۹۰ درجه برسد.

بعد از انجام عمل جراحی تعویض مفصل ران، وقتی که پزشک به بیمار اجازه راه رفتن مستقل و بدون عصا را داد بیمار در ابتدا باید سعی کند بر روی زمین صاف و مسطح راه برود. وقتی بیمار بتواند حداقل ۱۰۰ متر را بدون ناراحی بر روی زمین راه برود میتواند از ترد میل هم استفاده کند. در استفاده از تردمیل توصیه میشود در ابتدا از سرعت های کم و مسافت کم و بدون شیب دادن به کف شروع شده و بتدریج مقدار آن افزایش یابد.

شنا و پیاده روی و دوچرخه سواری از ورزش های خوب بعد از عمل جراحی تعویض مفصل ران هستند.
​​​​​​​
​​​​​​​منبع: ایران ارتوپد