پرسش :

19 ساله هستم. مشکل مفصل زانو دارم و زانوهام اکثر مواقع خالی میکنه و درد دارم و با توجه به عدم تاثیر دارو در بهبودی بیماری به تشخیص دکتر باید عمل آرتروسکوپی رو انجام بدم. میخواستم نظر شما را در مورد این عمل و عوارض احتمالی اون بدونم. تاحدود ۳ سال پیش فوتبال بازی میکردم و تا اون موقع هیچ مشکلی نداشتم ولی الان هر دوتا زانو من بدون اینکه ضربه یا پیچی خورده باشند درد دارند. وقتی زیاد سر پا می ایستم و یا پیاده روی میکنم و وقتی که زانوهام رو جمع میکنم و چهار زانو میشینم درد شروع میشه که اخیرا هم دردم خیلی بیشتر شده. در مورد خالی کردن هم یعنی اینکه وقتی سر پا ایستادم و به یکی از پاهام تکیه دادم زانوم خود به خود خم میشه مثل اینکه یک دفعه کسی پشت زانو من زده باشه. مرکز زانو دقیقا زیر کاسه هر دو زانو از همه جا بیشتر درد میکنه که به ثشخیص پزشکم مشکل از کشکک زانو است. وقتی زانوم رو خم و راست میکنم صدا میده به جز تجویز دارو نرمش خاصی توصیه نشده. لطفا در مورد عمل آرتروسکپی راهنماییم کنید.


پاسخ :
پاسخ از آقای دکتر مهرداد منصوری، متخصص ارتوپدی:
بسیاری از دردهای زانو (البته نه همه آنها) را میتوان با یک برنامه منظم نرمش های مخصوص زانو کنترل کرد. در اینجا یک نرمش ساده را برای شما توضیح میدهم. انجام آن بی ضرر است و احتمال تاثیر آن روی زانوی شما زیاد است. نرمش ها را به مدت یک ماه انجام بدهید. اگر بعد از یک ماه تاثیری روی درد شما نداشت حتما به یک متخصص ارتوپدی مراجعه کنید.

خالی شدن زانو میتواند علامت آسیب های منیسک یا وجود یک غضروف یا استخوان کوچک آزاد در مفصل زانو باشد. برای تشخیص و یا درمان این ناراحتی ها و بسیاری دیگر از بیماری های زانو میتوان از آرتروسکوپی استفاده کرد. آرتروسکوپی روشی است که در اطاق عمل و با بیهوشی یا بیحسی ناحیه ای انجام میشود. در این روش یک شکاف کوچک به طول یک سانتیمتر در پوست روی یک مفصل (که میتواند زانو باشد) میدهند و از طریق این شکاف، جراح یک دوربین را به درون مفصل میفرستد و قسمتهای مختلف درون مفصل را به دقت میبیند.

پس از این روش میتوان به عنوان یک ابزار تشخیصی استفاده کرد. امروزه بسیاری (البته نه همه) از بیماری های زانو را میتوان از طریق آرتروسکوپی درمان کرد به این صورت که جراح از طریق شکاف های دیگری که روی مفصل میدهد ابزارهایی را وارد مفصل کرده و توسط آنها عمل جراحی را انجام میدهد. مثلا در مورد زانو میتوان با این روش آسیب های منیسک را درمان کرد یا اجسام آزاد داخل مفصل را خارج کرد و یا پارگی لیگامان های صلیبی را ترمیم کرد.

نرمش به این صورت است: روی زمین نشسته و پاهای خود را کشیده و دراز کنید و در کنار یکدیگر قرار دهید. تمام عضلات ران (خصوصا عضلاتی را که در جلوی ران قرار دارند و به آنها کوادری سپس میگویند) را منقبض کنید. میتوانید انقباض عضله کوادری سپس را با دستتان لمس کنید. اگر انجام این کار برایتان مشکل است سعی کنید زانویتان را به زمین بفشارید. با این کار خودبخود عضلات رانتان منقبض میشوند. این انقباض را بمدت ده ثانیه نگه دارید. برای اینکار از عدد یک تا ده بصورت هزارو یک، هزارو دو، هزارو سه و … تا هزارو ده بشماید. توجه کنید شدت انقباض عضله رانتان باید تا حد توانتان زیاد باشد ولی نباید بقدری باشد که برای شما درد ایجاد کند. پس اگر با انجام این انقباض درد زانوی شما بیشتر میشود به حدی منقبض کنید که دردی نداشته باشید.

به تدریج در هفته های آینده میتوانید شدت انقباض را بیشتر کنید. تا ده که شمردید عضله هایتان را شل کرده و چند ثانیه استراحت کنید و سپس مجدد این کار را تکرار کنید. شما میتوانید این انقباضات را برای هر دو زانویتان با هم انجام دهید یا یک درمیان انجام دهید یا فقط برای یک زانویتان انجام دهید. در روزهای اول این نرمش ها را سه مرتبه در روز و هر بار ده مرتیه انجام دهید یعنی ده بار انقباض و هر بار ده ثانیه. این کارها را تا یک هفته ادامه دهید. ممکن است بعد از یک هفته شدت درد شما کمی افزایش یابد که به این معنا است که نرمش ها کمی برای شما سنگین بوده است. در این صورت باید نرمش ها را بمدت یک هفته قطع کنید و سپس مجددا شروع کنید ولی این بار با دفعات کمتر.

اگر بعد از یک هفته درد نداشتید شروع به افزایش روزانه دفعات نرمش کنید بطوریکه تعداد آنرا از هر بار ده بار، روزی یک تا دو عدد اضافه کنید تا به هر بار سی مرتبه برسد.(دقت کنید که ده ثانیه را افزایش ندهید). بعد از مدتی تمرین میتوانید همین نرمش ها را موقعی که روی صندلی هم نشسته اید یا موقعی که سر پا ایستاده اید هم انجام بدهید و انجام این نرمش ها وقتی از شما نمیگیرد و تداخلی با کار روزانه شما ندارد.

منبع: ایران ارتوپد