پرسش :

مدتی است که با دو لا و راست شدن، از پله عبور کردن و یا ورزش در حالت بشین پاشو زانوهام قرچ قرچ میکند علت چیست؟


پاسخ :
پاسخ از آقای دکتر مهرداد منصوری، متخصص ارتوپدی:
بعضی افراد در حین خم و راست کردن زانوی خود صداهایی را در آن احساس میکنند. بعضی دیگر این صداها را میشنوند و در مواردی ممکن است این صداها به توسط همه اطرافیان شنیده شود. گرچه منشا صداهایی که در مفاصل مختلف ایجاد میشود متفاوت بوده و زانو هم ممکن است به علل گوناگونی صدا بدهد ولی منشا اکثر صداهایی که در یک زانوی سالم و بدون درد ایجاد میشود ناشی از حرکت بافت نرم و همچنین حرکت استخوان کشکک بر روی کندیل های ران میباشد.

مفصل زانو از کنار هم قرار گرفتن سه استخوان ران و درشت نی و کشکک درست شده است. بالای زانو قسمتی از استخوان ران است که برجسته و پهن شده است. در این قسمت استخوان بصورت دو برجستگی بزرگ درآمده که به آنها کندیل های استخوان ران میگویند. بین دو کندیل ران در جلو شیاری وجود دارد که استخوان کشکک در جلوی آن قرار گرفته است. در زیر زانو هم استخوان درشت نی یا تیبیا پهن شده و دو برجستگی به نام های کندیل های داخلی و خارجی را میسازد که با کندیل های استخوان ران مفصل میشوند.

این استخوان ها در محل مفصل شدن با هم از غضروف مفصلی پوشیده شده اند.

استخوان کشکک در حین خم و راست شدن زانو بر روی شیاری که بین دو کندیل ران قرار دارد به بالا و پایین حرکت میکند. در بعضی افراد سطح مفصلی پشت استخوان کشکک ناهموار میشود. این ناهمواری ها میتوانند در زمینه بیماری کندرومالاسی کشکک یا نرمی غضروف کشکک ایجاد شوند. در این افراد خم و راست شدن زانو و بدنبال آن حرکت کشکک بر روی کندیل های استخوان ران میتواند با صدای ترق و تروق و قرچ و قروچ همراه شود. علت این صداها حرکت ناهمواری ها بر روی یکدیگر است.

در بعضی دیگر از افراد بافتهای نرم اطراف مفصل مانند کپسول مفصلی، رباط ها و تاندون ها در حین خم و راست شدن زانو بر روی برجستگی های استخوانی کندیل های ران ساییده شده و این حرکت سایشی که همراه با پرش ناگهانی آنها از روی برجستگی های استخوانی است موجب بروز صدا میشود.

صرف شنیدن این صداها تا زمانی که بیمار مشکلات دیگری مانند درد، تورم، احساس ناپایداری و یا قفل شدن ندارد بیماری محسوب نشده و نیازی به درمان ندارد.

​​​​​​​منبع: ایران ارتوپد