پرسش :

قریب به سى سال قرارداد مزارعه اى به شرح ذیل بین مالکین و زارعین مورد اجرا است: الف) زمین و آب و چاه و موتور و کود و سمپاشى و بذر و سایر هزینه هاى جانبى کلاً با مالکین. ب) نیروى کار و شخم و کاشت و داشت با زارعین. ج) هزینه برداشت بالاشتراک بین زارعین و مالکین به تناسب یک سهم براى زارعین و دو سهم براى مالکین. د) هزینه هاى مازاد داشت بصورت مشترک و مساوى بین مالکین و زارعین. هـ) محصول به سه سهم یک سهم براى زارعین و دو سهم براى مالکین، تقسیم مى گردد، که تا کنون اختلافى نداشته اند. سؤال این است که: آیا زارعین بعد از سى سال عمل به این قرارداد، در صورت فسخ، از ملک مورد زراعت سهم یا حقّى پیدا مى کنند؟ اگر حقّى دارند به چه میزان مى باشد؟


پاسخ :
این مطلب تابع عرف محلّ است. اگر در عرف محل حقّى براى زارعین قائل هستند باید مطابق آن عمل شود و اگر حقّى قائل نیستند حقّى ندارند.

منبع: استفتائات جدید (ج 4)، آیت‌‌ الله العظمی مکارم، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، 1393.