پرسش :

چنانچه زن مطلقّه به طلاق خلع، در زمان عدّه به بذل خویش رجوع نماید و با قبول مرد، رجوع صورت گیرد و زوجین بدون ثبت رجوع مدّت 10 سال در خانه هاى مختلف استیجارى به شهادت صاحبخانه ها و همسایگان با اتیان سوگند در دادگاه، زندگى کنند و تأکید بر رجوع نمایند؛ ولى در پایان سال دهم زندگى با بروز اختلاف، زوج صرفاً با تمسّک به: 1. عدم ثبت رجوع. 2. عدم حضور شاهد در زمان رجوع زوجه مطلقه به ما بذل و رجوع مرد. منکر بقاى زوجیّت (رجوع) شود. و زوجه به استناد: الف) شهادت مرد صاحبخانه که طلاق و رجوع در خانه وى صورت گرفته است در مورد تداوم حضور زوجه در کنار زوج و تأمین نفقه مشار الیها وسیله زوج به نحوى که شاهد اخیر حتّى از طلاق مطّلع نشده است. ب) شهادت همسایگان در مورد زندگى مشترک ده ساله. ج) درمان هاى پزشکى براى رفع بیمارى نازایى خود. د) ضمانت مالى زوج از زوجه در سند رسمى بابت تعهد خدمت دولتى. مدّعى رجوع به کیفیّت معروضه و بقاى رابطه زوجیّت گردد. حکم مسأله چیست؟


پاسخ :
در فرض سؤال که سال ها پس از طلاق همچون زن و شوهر در یک خانه با هم زندگى مى کرده اند و ظاهر حال رجوع بوده، ادّعاى مرد مبنى بر عدم رجوع پذیرفته نیست.

منبع: استفتائات جدید، آیت‌‌ الله العظمی مکارم شیرازی دام ظله، جلد 4، تهیه و تنظیم: ابوالقاسم علیان نژادی، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه ‌السلام، 1393.