پرسش :

آیا در طول تاریخ موارد مشابهی وجود داشته که عزاداری سیدالشهدا علیه‌ السلام تحت تأثیر شرائط زمانه دچار محدودیت یا تغییر شکل شده باشد؟ برخورد بزرگان دین و علماء با این مساله چگونه بوده است؟


پاسخ :
پاسخ از حجت الاسلام محمد عندلیب همدانی، استاد عالی حوزه علمیه قم:

آنچه مسلم هست در دوره‌ی رضاخان مدتی اقامه عزا منع می‌شد و تعطیل می‌کردند، در همان دوره هم ما شاهد هستیم که علماء و بزرگان دین به مردم نگفتند شما بلغ ما بلغ باید مجلس برپا کنید.

در آن دوران هم بزرگان توصیه‌شان بر این بود که مجالس مخفیانه برگزار شود، بی‌سروصدا برگزار شود که مردم مورد تعرض نیروهای حکومتی قرار نگیرند. قبل از اذان صبح مجلس‌‌ می‌گرفتند تو پستو‌‌‌های خانه و توی سرداب‌‌‌ها، یک جوری بالاخره مجالس عزا برپا می‌شد که نیروها متوجه نشوند و مردم آسیب نبینند. این هم باز شاهدی است بر این که باید در شرایط مختلف زمانه، نکات مناسب هر زمان رعایت شود و نمی‌توانیم به مردم بگوییم شما به هر کیفیتی مجلس رو برپا کنید و هر اتفاقی هم افتاد، افتاد.

منبع: شبکه اجتهاد