پرسش :

آیا براى سخنران یا کنفرانس دهنده جایز است که قسمت‌ها یا موضوعاتى را از کتاب‌ها حفظ کند و بدون اشاره به منابع و مآخذى که استفاده کرده، براى عامه مردم القا نماید؟ با علم به این که عدم ذکر منابع، ممکن است براى مخاطب این توهم را پدید آورد که گویا سخنران یا استاد، این موضوع را با اجتهاد شخصى خود آماده کرده است؛ در حالى که در واقع آن موضوع از اجتهاد دانشمند دیگر یا کتاب دیگرى بوده است. نظر جناب‌عالى در این مورد چیست‌؟


پاسخ :
براى خطیب یا کنفرانس دهنده واجب نیست که منابع سخنان خود را نام ببرد. چنان که بر مؤلف نیز واجب نیست که در پاورقى کتاب خود، منابع نظریات و آراى مندرج در کتاب را نام ببرد و توهم مردم درباره این که این موضوع از اجتهادات خود او است، تأثیرى ندارد. زیرا او در مقام تالیف یا القاى سخنرانى، مکلف به دفع توهم مردم درباره خود نیست.

منبع: یکصد و یک سوال و جواب پیرامون حقوق مالکیت فکری از نگاه فقهی، محمد اسحاق فیاض، مترجم: سرور دانش، ناشر: دبیرخانه کنگره تجلیل از مقام علمی آیت الله العظمی فیاض، 1392 ش.