علت نیامدن فلسفه احکام در قرآن
پرسش :
چرا فلسفه احکام در قرآن نیامده است؟
پاسخ :
این گونه نیست که اصلاً فلسفۀ احکام در قرآن نیامده است، بلکه بسیارى از احکامى که در قرآن آمده، به فلسفه آن هم اشاره شده است، مانند:
نماز: «و اقِمِ الصَّلوٰةَ لِذِکرى؛1 و به یاد من نماز بر پا دار!»؛ «اَلا بِذِکرِ اللّٰهِ تَطمَئنُّ القُلوبُ؛2 آگاه باش که با یاد خدا دل‌ها آرامش مى‌یابد!»؛ «و اقِمِ الصَّلٰاةَ انَّ الصَّلٰاةَ تَنهىٰ عَنِ الفَحشاءِ و المُنکَرِ؛3 و نماز را بر پا دار، که نماز از کار زشت و ناپسند باز مى‌دارد.»
روزه: «کُتِبَ عَلَیکُمُ الصّیامُ... لَعَلَّکُم تَتَّقون؛4 روزه بر شما مقرر شده است... باشد که پرهیزکارى کنید.»
قصاص: «کُتِبَ عَلَیکُمُ القِصاصُ فِى القَتلَى... ولَکُم فِى القِصاصِ حَیوٰةٌ؛5 دربارۀ کشتگان، بر شما حق قصاص مقرر شده است... و براى شما در قصاص، حیات و زندگى است.»
شراب و قمار: «اى کسانى که ایمان آورده‌اید! شراب، قمار، بت‌ها و تیرهاى قرعه پلیدند و از عمل شیطانند، از آن‌ها دورى کنید باشد که رستگار شوید! همانا شیطان مى‌خواهد با شراب و قمار، میان شما دشمنى و کینه ایجاد کند، و شما را از یاد خدا و از نماز باز دارد. پس آیا شما دست بر مى‌دارید؟»6
لازم به یادآورى است که قرآن کریم کتابى است که در آن غالباً کلیّات مسائل آمده و تبیین جرئیات آن به پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله و سلم و امامان معصوم واگذار شده است: «و اَنزَلنا الَیکَ الذِّکرَ لِتُبَیِّنَ لِلنّاسِ ما نُزِّلَ الَیهِم؛7 ما این ذکر [قرآن] را بر تو نازل کردیم، تا براى مردم آنچه به سوى ایشان نازل شده است توضیح دهى.»
از این رو در قرآن کریم به جرئیات همه احکام و فلسفه آن‌ها پرداخته نشده است.
پی‌نوشت‌ها:
(1). طه/ 14
(2). رعد/ 28
(3). عنکبوت/ 45
(4). بقره/ 183
(5). بقره/ 178-179
(6). مائده/ 90-91
(7). نحل/ 44
منبع: پرسمان قرآنی فلسفه احکام، سید علی هاشمی نشلجی، نشر جمال، 1390.
این گونه نیست که اصلاً فلسفۀ احکام در قرآن نیامده است، بلکه بسیارى از احکامى که در قرآن آمده، به فلسفه آن هم اشاره شده است، مانند:
نماز: «و اقِمِ الصَّلوٰةَ لِذِکرى؛1 و به یاد من نماز بر پا دار!»؛ «اَلا بِذِکرِ اللّٰهِ تَطمَئنُّ القُلوبُ؛2 آگاه باش که با یاد خدا دل‌ها آرامش مى‌یابد!»؛ «و اقِمِ الصَّلٰاةَ انَّ الصَّلٰاةَ تَنهىٰ عَنِ الفَحشاءِ و المُنکَرِ؛3 و نماز را بر پا دار، که نماز از کار زشت و ناپسند باز مى‌دارد.»
روزه: «کُتِبَ عَلَیکُمُ الصّیامُ... لَعَلَّکُم تَتَّقون؛4 روزه بر شما مقرر شده است... باشد که پرهیزکارى کنید.»
قصاص: «کُتِبَ عَلَیکُمُ القِصاصُ فِى القَتلَى... ولَکُم فِى القِصاصِ حَیوٰةٌ؛5 دربارۀ کشتگان، بر شما حق قصاص مقرر شده است... و براى شما در قصاص، حیات و زندگى است.»
شراب و قمار: «اى کسانى که ایمان آورده‌اید! شراب، قمار، بت‌ها و تیرهاى قرعه پلیدند و از عمل شیطانند، از آن‌ها دورى کنید باشد که رستگار شوید! همانا شیطان مى‌خواهد با شراب و قمار، میان شما دشمنى و کینه ایجاد کند، و شما را از یاد خدا و از نماز باز دارد. پس آیا شما دست بر مى‌دارید؟»6
لازم به یادآورى است که قرآن کریم کتابى است که در آن غالباً کلیّات مسائل آمده و تبیین جرئیات آن به پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله و سلم و امامان معصوم واگذار شده است: «و اَنزَلنا الَیکَ الذِّکرَ لِتُبَیِّنَ لِلنّاسِ ما نُزِّلَ الَیهِم؛7 ما این ذکر [قرآن] را بر تو نازل کردیم، تا براى مردم آنچه به سوى ایشان نازل شده است توضیح دهى.»
از این رو در قرآن کریم به جرئیات همه احکام و فلسفه آن‌ها پرداخته نشده است.
پی‌نوشت‌ها:
(1). طه/ 14
(2). رعد/ 28
(3). عنکبوت/ 45
(4). بقره/ 183
(5). بقره/ 178-179
(6). مائده/ 90-91
(7). نحل/ 44
منبع: پرسمان قرآنی فلسفه احکام، سید علی هاشمی نشلجی، نشر جمال، 1390.
پرسش و پاسخ مرتبط
تازه های پرسش و پاسخ
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}