پرسش :

کلیسای کاتولیک دارای چه مشخصه هایی می باشد؟


پاسخ :
کاتولیک را می توان به «جامع و شامل» تفسیر کرد. کاتولیک در دوره ی طولانی اش عناصر مذهبی گوناگونی را که با آنها مواجه شده بود جذب کرد و آنها را در خود تحلیل برد. این عناصر عبارت بودند از: آیین دینی سرّ ملکوت، قوانین رُم و ژرمنی، فلسفه ی افلاطون و ارسطو، مفاهیم تکاملی جدید و بسیاری عوامل دیگر. به همین جهت است که این آیین به کاتولیک یعنی «جامع و شامل» معروف شده است؛ چون در جوهر آن این معنی وجود دارد. بنابراین بی دلیل نیست که این آیین به عنوان «مجمع اضداد» توصیف شده است. در این آیین است که می یابیم اعتقاد به سندیت وحی و تفکر فلسفی دوش به دوش یکدیگر قرار دارند. آزادی قانونی و شرعی، موهوم پرستی عامیانه و عمیق ترین فلسفه ی مذهبی، مکتب اصالت عقل، عرفان و نمادهای فرهنگی ـ قومی، برخلاف دیگر کلیساها، در این کلیسا تا حدودی با هم آمیخته شده است.

تامیسم که یک آیین اعتقادی رسمی در کاتولیک شده است تلاش عظیمی است در راه آشتی دادن سندیت وحی با آزادی فکری، ایمان با دانش، فلسفه با اصول اعتقادی کلیسا، طبیعت با ماوراء الطبیعة، کتاب مقدس با سنت (شریعت و طریقت)، کلیسا با حکومت و مسیحیت با فرهنگ.
در این کلیسا اعمال مذهبی از هر نوع انجام می شود: مراسم عبادی، شعایر دینی، قربانی، ریاضت، دعا، عقیده به معجزه، درجه بندی سران روحانی، رهبانیت و عرفان.

این کلیسا مدعی مظهر سلطنت خدا در روی زمین و سمبل عیسی مسیح(علیه السلام) است. چون توسط خود مسیح(علیه السلام) تأسیس شده، بنابراین مبدأ آسمانی دارد. حتی تشکیلات ظاهری و طبقه بندی مناصب روحانی آن بخشی از وحی الهی است. اگر کلیسای مسیح(علیه السلام) جامعه ای مرئی و محدود تلقی شود به طور واضح در منتهای اهمیت ایمان و زندگی خواهد بود به طوری که قادر است حدود و اختیارات رهبران آن را که تصمیم گیری به آنها تعلق دارد مشخص کند. بنابراین، این کلیسا باید دارای اساسنامه ی الهی باشد که این به نوبه ی خود اهمیتی برای موجودیتش خواهد بود. اهمیت قانون شرعی ممکن است از بسیاری از رشته های زندگی کلیسایی روشن شود. تفاسیر انجیلی و تئوری مربوط به عقاید دینی هر دو با هم بخش ضروری و مهمی از دوره دانشکده ی الهیات کاتولیک را تشکیل می دهد. اسقفها باید اطلاعات وسیعی درباره ی قانون شرعی یا الهیات کسب کنند. این قانون به شکل کنونی اش در کتاب مجموعه قوانین شرعی کلیسا توسط پاپ (بندیکت پانزدهم) در سال 1917 منتشر شد، در صورتی که از شورای ترنت به این طرف هیچ گونه اظهار نظر درباره ی اصول عقاید این کلیسا در شکل مجموعه ای از مواد قانون دینی به عمل نیامده است.

قوانین شرعی اثر خود را در کلیه ی شئون زندگی کلیسایی باقی گذاشته است. ساده ترین و مناسب ترین تعریف اصول عقاید صحیح عبارت است از: تعلیمی که به وسیله ی این کلیسا، با خاصیت مأخذ بودنش، اعلام شده است. عقیده به مصونیت پاپ از خطا که در سال 1870 در شورای واتیکان تثبیت شد مسئولیت دایمی تعلیم رسمی کلیسا را برای تعیین اصول عقاید صحیح اعلام می دارد.

کاتولیک، مذهبی است که برای عبادت نقش محوری قایل است. مراسم عشای ربانی، به همراه معجزه ی تبدیل نان و شراب به گوشت و خون مسیح، ویژگی مقدس آن و حضور مسیح در محراب، هنگام برگزاری این مراسم، بر قلب زندگی یک روحانی کاتولیک حکمفرماست. عشق ورزی، التهاب و سرسپردگی در مراسم عشای ربانی، اوقات شرعی و دیگر شکلهای عبادت، همه تعابیر و حالات بی مانندی هستند. هنوز سراسر عبادت الهی در یک شکل شعاری فیکس بر طبق عناوین تفصیلی انجام می شود و در کنار آن مجموعه ای از وظایف به وجود آمده: وظیفه ی کشیش که مراسم عشای ربانی را روزانه به جا آورد، وظیفه ی کشیش که دعاهای روزانه را از روی کتاب دعا(1) برای مردم قرائت کند، و وظیفه ی افراد غیر روحانی که یکشنبه ها و روزهای تعطیل در مراسم عشای ربانی شرکت جویند.
از نظر دیگر، در تئولوژی اخلاقی مسئله فرق گذاری میان گناهان کبیره و گناهان صغیره را ضرورتاً با امتیازات دقیق راهنمایی می کنند. دستورها برای روزه و امساک و سیستم ویژه ی گناه بخشی از مشخصات دیگر آن است. اهمیت اساسی قوانین شرعی کاتولیک نیز از مسئله ی رعایت هم شکل بودن کلیه ی کلیساهایی که در رُم پایه گذاری شده است ناشی می شود. همه چیز جهان کاتولیک نمایشگر یک سنت دکترینی است که در آن انشعاب بزرگ روا داشته نشده و یک زندگی توأم با تجدد درجه ی عالی مشخص شده است.

پی نوشت:
(1). Breviary، کتابی که مشتمل بر دعاهای روزانه ی کشیش و متدینان برای یک سال است

منبع: جهان مسیحیت، اینارمولند، ترجمه محمد باقر انصاری- مسیح مهاجری، موسسه انتشاراتی امیر کبیر تهران، 1387، ص 85.